چه کسی سر میرزا را از تنش جدا کرد؟

بعد از آمدن از گیلوان خبر فوت آن مرحوم [میرزا کوچک خان] به گیلان می رسد چند نفر قزاق با کسان سردار مقتدر از طالش به طرف خلخال حرکت می کنند، وقتی به خانقاه می رسند که اهالی جمع شده مذاکره می کردند که جنازه را جنب بقعه خانقاه دفن کنند، - به گزارش سایت قطره و به نقل ازخبرگزاری فارس از رشت، درس عشق و ایثار و شهادت در زندگی پرفرازونشیب میرزاکوچک خان جنگلی موج می زند.

خواندن روایت های مختلف از زندگی این شخصیت بزرگِ تاریخی، زوایای روشن و تاریک آن زمانه را بیشتر آشکار می کند، نحوه شهادت میرزا کوچک خان از موضوعات بسیار مهمی است که نیاز به واکاوی و بررسی های بیشتری دارد.

موضوعی که متأسفانه تابه حال آن طور که بایدوشاید به آن پرداخته نشده است، کتاب سردار جنگل نوشته ابراهیم فخرایی مترجم، منشی مخصوص میرزاکوچک خان و سخنگوی نهضت جنگل، یکی از دو منبعی است که در آن عکس کسیکه سر میرزا را از بدنش جدا کرده درج گردیده و نام وی نیز رضا اسکستانی ذکرشده است، فخرایی در کتابش، توضیحی درباره اینکه آن عکس را چطور و از کجا به دست آورده نداده است، وی در صفحه 390 این کتاب از رضا نام اِسکِستانی به عنوان کسیکه سر میرزا را از تنش جدا کرده یاد می کند و می نویسد: رضا نام اَسکِستانی با اشاره او [محمدخان سالار شجاع برادر امیر مقتدر طالش] سر میرزا را برید و تحویل خان طالش داد.