تدوین هنری از طریق سازه های زبانی در شعر حافظ

در شعر حافظ، ترکیب بندی یا تدوین از طریق دخالت عامدانه و هدفمند در نحو اجزای سخن، یا به قول زبان شناسان، با چینش های مختلف در محور هم نشینی ایجاد می شود.

- ، محمدرضا امینی، پنجشنبه شب در پنجمین شب از ویژه برنامه های مرکز حافظ شناسی به مناسبت یادروز حافظ با ارائه سخنرانی خود با عنوان نگاهی به گستره ایماژ در شعر حافظ از نقاشی تا سینما اظهار داشت: برای مشاهده قله های زیبایی شعر حافظ و رسیدن به حدی که بتوان تحلیل هنری درست و عمیقی از هر بیت و غزل ارائه داد، نخست باید با معنی ایماژ و پایه های مقدماتی نقش آن آشنایی یافت.

وی سپس به تعریف ایماژ پرداخت و افزود: ایماژ اصطلاحی است که در نقد ادبی غرب بسیار به کار برده می شود و گستره معنایی وسیعی دارد؛ تا جایی که، از یک سو، به تصویر ذهنی که در ذهن خواننده ایجاد می شود، گفته می شود و از سوی دیگر، به تأثیر کلی که شعر با مجموعه عناصر خود ایجاد می کند، اطلاق می شود.

به گفته امینی، در شعر حافظ هر دو گونه این نمونه از تصاویر را می توان دید؛ البته با این تفاوت که پیدا کردن تصاویر ساده در شعر حافظ دشوارتر است.

دانشیار دانشگاه شیراز ادامه داد: درآمیختن هنرمندانه تصویر ذهنی و تعبیر زبانی، یکی از اساسی ترین رازهای بوطیقای فنی شعر پرتأثیر و دلپذیر حافظ است.