ماهیت فقه سیاسی - بخش دوم و پایانی تحلیل و تبیین فقه سیاسی

در این مقاله تلاش بر آن است، ضمن ارائه تعریفی از فقه و سیاست، ماهیت فقه سیاسی به صورت مبسوط، مورد بررسی قرار گیرد.

- " ج) تعریف فقه سیاسی واژه سومی که در این قسمت به تبیین آن خواهیم پرداخت، واژه ترکیبی فقه سیاسی است.

ترکیب فقه و سیاست، موجب تلقی های متفاوت و به دنبال آن، تعریف های متعددی از فقه سیاسی گردیده است.

در این مجال، به بررسی سه رویکرد پیرامون تحلیل و تبیین فقه سیاسی خواهیم پرداخت.

رویکرد اول از زاویه تحلیل امکان فقه سیاسی به تبیین چیستی آن همت گمارده است.

در این رویکرد با طرح دو فرض، امکان فقه سیاسی مورد بررسی قرار گرفته است.

فرض اول، طرح مسائل فقهی در شرایطی است که امکان حکومت اسلامی به صورت امامه بالاصاله یا بالنیابه ممکن و مقدور نیست.

در چنین شرایطی فقیه به صورت کلی به تمامی ابواب فقه پرداخته، اما به ضرورت مباحث فقهی او ناظر به حوزه عمل سیاسی نیست.

اما فرض دوم، زمانی است که برقراری حکومت اسلامی ممکن است.

در این شرایط چند تلقی از فقه سیاسی قابل تصور است.

تلقی اول آن که فقه سیاسی به معنای سیاسی و حکومتی کردن فقه و در واقع به معنای آن است که فقه، ابزاری است که در اختیار حکومت قرار می گیرد.

تلقی دوم از فقه سیاسی آن است که فقه باید در دورانی که حاکمیت اسلام و فقه برقرار است، به مسائل سیاسی روز، بن بست ها و معضلات اجتم