جدال جبر و اختیار؛ جدالی بین مکاتب فکری برای اثبات انسان آزاد

در مکاتب فکری بشری که روزبه روز به تنوع آن نیز اضافه خواهد شد، همواره با طرح دعوای آزادی و جبر، آزادی بشر را زیر سؤال برده اند که به اختصار به این جدال بین مکاتب فکری پرداخته شده است.

- به گزارش سایت قطره و به نقل ازخبرگزاری فارس از کرمانشاه، علی حیدری؛ دیدگاه مکاتب نسبت به بحث آزادی و جبر متفاوت است.

این اختلاف تا حدی است که بین فلاسفه ی معتقد به یک مرام و مکتب نیز نظرات گوناگون است.

البته می توان دریافت که اختلاف ناشی از تعریف، تفسیر، جهان بینی و انسان شناسی آن مکتب است.

ازجمله این مکاتب معتقد به جبر مطلق سرشت گرایی یا فاتالیسم است.

فاتالیسم هرگونه خصلت حائز اختیار را در سرشت آدمی انکار می کند.

نیروهای طبیعی و اجتماعی در این مکتب شکل قدرتی معجزنمودن قاهر، غیرقابل شناخت، سرکوب کننده و علاج ناپذیر شکل شیر نر خونخواه را به خود می گیرند.

این قدرت، سیطره ی مطلق دارد و انسان در برابرش خلع سلاح و عاجز است.

سرنوشت ازلی و مقدر، همه چیز را از پیش معین نموده و بشر را در برابر آنان چاره و گریزی نیست.

در مقابل دیدگاه سرشت گرایی یا فاتالیسم، اراده گرایی یا ولونتاریسم است.

ولونتاریسم اختیار را مطلق می انگارد و معتقد است که اراده هر گرهی را می گشاید در این دیدگاه هرگونه سمت حرکت تاریخ (دیالیکتیک)، جبر و قوانین عینی نفی می شود.