هژمونی چیست؟

کاربرد واژه هژمونی در عرصه روابط بین الملل، مبتنی بر همان منطق مد نظر گرامشی است.

با این تفاوت که گرامشی این مفهوم را در توصیف سلطه طبقاتی در جوامع سرمایه داری به کار می برد.

- عصر ایران - هژمونی (Hegemony) از واژه یونانی هژمون (به معنای رییس یا فرمانروا) می آید.

این اصطلاح با آثار آنتونیو گرامشی، مارکسیست ایتالیایی، رواج پیدا کرد اما امروزه در محدوده ای فراتر از آنچه گرامشی به کار می برد، به کار می رود.

هژمونی امروزه عمدتا واژه ای متعلق به عرصه روابط بین الملل است و بر برتری یک کشور بر کشورهای دیگر اشاره دارد.

این برتری محصول قدرت نظامی و سیاسی و ایدئولوژیک است و در کل به معنای نوعی سلطه برآمده از توان سخت افزاری و نرم افزاری است.

مثلا گفته می شود که پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، شاهد هژمونی ایالات متحده آمریکا بر جهان بودیم.

یعنی سلطه ای که ناشی از برتری نظامی و سیاسی آمریکا و نیز برتری لیبرال دموکراسی بر ایدئولوژی های رقیب بود.

امروزه با رشد توان اقتصادی و نظامی چین و افزایش اعتماد به نفس روسیه در عرصه جهانی، بسیاری معتقدند که عصر هژمونی آمریکا به پایان رسیده یا رو به زوال است.

کاربرد واژه هژمونی در عرصه روابط بین الملل، مبتنی بر همان منطق مد نظر گرامشی است.