هشدارهای جمعیتی که باید جدی گرفته شود

حوزه/ سالمندی برای کشور مشکلاتی ایجاد می کند.

سالمندی نشاط را از کشور می برد و رکود اقتصادی ایجاد می کند و باعث افت مسائل اقتصادی، سیاسی و امنیتی می شود.

- آیا ما نباید از الآن به فکر موج سالمندی در آینده باشیم؟ خبرگزاری حوزه" - تهران/ خانواده کوچک ترین واحد اجتماعی زندگی انسانی است.

واحدی که جامعه در امتداد آن معنا پیدا می کند.

رسانه KHAMENEI.

IR به بهانه روز ازدواج گفت وگویی با سید کاظم فروتن، دبیر ستاد ملی جمعیت داشته است.

فروتن عقیده دارد که نگهداری از ازدواج هم به اندازه تشویق برای افزایش آن مهم است و این نکته در سیاست های حمایت از خانواده و جمعیت مورد غفلت قرار گرفته است.

خانواده نخستین هسته اجتماعی زندگی انسان است و جامعه را می سازد.

خانواده سالم و باثبات، بنیان یک جامعه سالم و پویا است.

از این زاویه ارزیابی شما از وضعیت فعلی سیاست های حمایت از تشکیل و پایدارسازی خانواده چیست؟ ما الآن دو بحث راجع به جمعیت و خانواده داریم که یکی افزایش ازدواج و دوم نگهداری ازدواج است.

شاید نگهداری ازدواج مهم تر از خود ازدواج باشد.

وقتی دو جوان بعد از مدت ها به هم رسیدند و قرار است زندگی خوبی را با هم شروع کنند تنها چیزی که فکر نمی کنند این است که زندگی شان بخواهد دچار مخاطره شود و به سردی و حتی طلاق منجر شود.

نزدیک به 50 درصد از طلاق های ما در پنج سال اول ازدواج صورت می گیرد.

عدد بسیار بالایی است.

یکی از برنامه هایی که دولت حتماً باید برای استحکام خانواده داشته باشد، در پنج سال اول است.

قطعاً اختلافات و کدورت هایی شکل می گیرد و این زمینه را فراهم می کند که آن ها احساس کنند دیگر نمی توانند کنار هم باشند.

باید مشکلاتی که در پنج سال اول استحکام خانواده را به مخاطره می اندازد، برطرف شود.

چه کسی باید برطرف کند؟ یک مشاور می تواند این کار را انجام دهد، اما هزینه های مشاور هم خیلی سنگین است.

مردم بخصوص قشر ضعیف در سبد محدودی که از نظر اقتصادی دارند، برایشان پرداخت هزینه سنگین مشاوره سخت است، چرا نباید بیمه ها بخشی از این هزینه را مکلف شوند؟ حداقل تا پنج سال اول ازدواج هزینه ها را به عهده بگیرند که خانواده ها متلاشی نشوند.

بنابراین، بیمه ها باید برای مشاوره های خانواده بخصوص در پنج سال اول زندگی مقدار زیادی از هزینه ها را پرداخت کنند که مردم به راحتی مشاوره بروند و راهنمایی بگیرند و نگذارند مشکلات آن ها را از هم جدا کند و آسیب های اجتماعی متعدد ایجاد کند.

شاید بعضی ها بگویند که مسائل اقتصادی و دخالت خانواده ها باعث جدایی می شود.

بنده اصلاً این را قبول ندارم.

من معتقدم که مشکلات اقتصادی در بستر ناآرام زندگی حرف برای گفتن دارد.

اگر زن و شوهر کنار هم زندگی قشنگی داشته باشند و فشارهای اقتصادی آن ها را اذیت می کند به فکر جدایی نمی افتند، اما کافی است در درک متقابل دچار مشکل شوند یا دخالت خانواده ها پیش آید، آن وقت مشکلات پیش می آید.

البته موضوع ما دخالت خانواده ها نیست، مشکل ما این است که آن دختر و پسر بلد نیستند دخالت ها را چگونه مدیریت کنند.

تمام این ها به مشاوره برمی گردد.

نکته دوم خود ازدواج است.

ما مشاور ازدواج لازم داریم؛ مشاورانی که گزینه های همسری را درست انتخاب کنند و با استقبال موضوع ازدواج را جلو ببرند.

الآن ازدواج ها نسبت به سال 89 و سال 98 چیزی حدود 40درصد کمتر شده!.

در سال گذشته 550 هزار ازدواج داشتیم.

البته ازدواج ها در یکی دو سال گذشته رشد خیلی کمی داشته، اما به شدت تعداد ازدواج ها کاهش پیدا کردند.

این مسئله می تواند علت های زیادی داشته باشد.

سن ازدواج الآن در دختران حدوداً 24 سال و در پسران حدود 28 سال است.

این جوان دارد جوانی اش را به شکل های مختلف از دست می دهد و به نیازهای عاطفی اش کمتر توجه می شود.

ما باید سن ازدواج را حتماً پایین تر بیاوریم.

سن ازدواج باید به 21 سال در دختران و در پسران 24 سال برسد.

مواردی که در قانون پیش بینی شده، خوابگاه های متأهلین است که دانشگاه ها و مراکز آموزشی حتماً باید خوابگاه متأهلین ایجاد کنند که اگر دانشجویی خواست ازدواج کند، مشکلی برایش پیش نیاید.

البته ازدواج به خانواده خیلی مرتبط است.

گاهی وقت ها آداب و رسوم ها و مهریه های سنگین و شرط وشروط هایی که برای یک ازدواج می گذاریم، ازدواج را به تأخیر می اندازد.

درست است که ما می گوییم مردم مشکلات اقتصادی دارند، ولی آیا همه مشکلات اقتصادی دارند؟ مشکلات اقتصادی مانع است، ولی آیا همه آن هایی که ازدواج نمی کنند یا طلاق می گیرند به خاطر مشکلات اقتصادی طلاق می گیرند؟ الآن طلاق در شمال شهر تهران با جنوب شهر تهران قابل مقایسه نیست، با اینکه قشر مرفهی هستند؛ پس، ما نباید یک نسخه واحدی برای همه بنویسیم.

افرادی که مشکل اقتصادی ندارند، تمکن مالی دارند و از نظر مکانی می توانند شرایطی برای خودشان داشته باشند، چرا ازدواج را به تأخیر می اندازند؟.

مهریه های سنگین و داشتن درجه تحصیلی بالا سدهایی است که خودمان برای ازدواج درست می کنیم.

ما معتقدیم که می شود در کنار بسیاری از محدودیت هایی که داریم، ازدواجمان را هم پیش ببریم.

با توجه به اینکه یکی از سیاست های مهم در یک دهه اخیر موضوع حمایت از افزایش جمعیت بوده است آیا اصولاً می توان موضوع سیاست افزایش جمعیت را جدا از بحث های حمایت از خانواده تحلیل کرد؟ جمعیت، یعنی فرزند؛ فرزند، یعنی خانواده؛ پس، جمعیت جدای از خانواده نیست.

اگر ما خانواده خوبی داشته باشیم، می توان روی فرزندآوری این خانواده کار کرد.

اگر خانواده متلاطمی داشته باشیم، نمی شود.

یک سری از جوانان می گویند درسمان که تمام شود، شرایطمان که آماده شود، وضع اقتصادی مان که بهتر شود، ازدواج می کنیم.

یا اگر ازدواج کردند می گویند شش سال دیگر برای فرزندآوری اقدام می کنیم.

در رؤیایی برای خودشان برنامه ریزی می کنند، ولی بعد از شش سال که به مدرک و تحصیلات و شرایط مناسب می رسند و برای فرزندآوری اقدام می کنند و یکی دو سال که می گذرد بچه دار نمی شوند، برایشان قابل تحمل نیست.

می توان گفت بهترین زمان برای فرزندآوری سه سال اول ازدواج است.

نکته ای که در این قانون پیش بینی شده، بیمه ها هزینه های مراکز ناباروری را تقبل می کنند که کمک بزرگی برای زوج هایی است که مشکل ناباروری دارند.

ما معتقدیم زوج هایی که یک سال از تصمیم به فرزندآوری شان گذشته و بارور نشدند حتماً به مراکز ناباروری و متخصصین مراجعه کنند و بررسی انجام شود.

مقدار زیادی از این هزینه ها باید طبق قانون از سوی بیمه ها پرداخت شود.

نرخ باروری ما در سال 65، شش ونیم بوده و در سال 99 به یک وهفت رسیده!.

نرخ باروری جمهوری اسلامی ایران پایین ترین نرخ باروری در کشورهای منطقه و در کشورهای اسلامی است.

نرخ باروری همه کشورهای اسلامی از ما بالاتر است و این برای نظام جمهوری اسلامی یک تذکر جدی و نقص است.

نرخ رشد جمعیتمان در سال 65، سه ونه درصد بوده و الآن به هفت دهم درصد رسیده!.

ما داریم پایین ترین نرخ رشد را در طول صد سال گذشته تجربه می کنیم.

اگر بتوانیم در مدت زمانی که مجلس شورای اسلامی برای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت تصویب کرده، نرخ باروری مان را تا سال 1406 از یک وهفت به دو و یک برسانیم و حدود ده میلیون تولد داشته باشیم، حرکت خوبی انجام دادیم.

مسئولین باید از فرصت بازبودن پنجره جمعیتی و وجود نیروهای جوان فعال برای ایجاد زیرساخت ها استفاده کنند تا اگر کشور ما به سالمند هم تبدیل شد، از ظرفیت زیرساخت هایی که در حوزه اقتصادی، فناوری و علمی ایجاد کردیم، استفاده کنیم.

اخیرا رهبر انقلاب در پیامی خطاب به فعالان حوزه جمعیت ضمن اشاره به مسئله پیری جمعیت، آینده پیری جمعیت را هولناک توصیف کردند.

چگونه می شود از چنین آینده ای جلوگیری کرد؟ شاید یکی از کلماتی که به ندرت در بیانات رهبر انقلاب قابل مشاهده است، کلمه هولناک است.

ما در طول 30 سال گذشته از ایشان خیلی تذکرات و سخنرانی و هشدارها داشتیم، ولی من به خاطر ندارم که لغت هولناک را شنیده باشم.

اگر ما در اوج نگرانی از یک موضوعی با آن عاقلانه برخورد نکنیم، می تواند آینده ما را به مخاطره سنگینی بیندازد.

یعنی موضوع جمعیت این قدر مهم است که اگر ما به طور عمیق به آن توجه نکنیم، کشور از بین می رود.

برای نجات کشور باید تدابیری درست کنیم.

این آینده هولناک باعث از بین رفتن کشور می شود.

به عبارتی، رهبر انقلاب بحث سونامی سالمندی را مطرح کردند؛ یعنی ما جمعیت جوان نداریم!.

ما باید از الآن به این سونامی که در آینده درگیر آن خواهیم شد، فکر کنیم.

سالمندی برای کشور مشکلاتی ایجاد می کند.

سالمندی نشاط را از کشور می برد و رکود اقتصادی ایجاد می کند و باعث افت مسائل اقتصادی، سیاسی و امنیتی می شود.

آیا نباید از الآن به فکر موج سالمندی در آینده باشیم؟ آیا نباید الآن زیرساخت های کشور را درست کنیم؟ الآن 40 درصد کشور ما در سن میان سالی (سی تا شصت سال) هست.

این همان هشداری است که باید از سونامی ببینیم.

جوانان الآن، سالمندان فردای ما هستند.

الآن سالمندان ده درصد (حدود هشت ونیم میلیون نفر) مملکت ما را تشکیل می دهند.

ما در سال 1425، حدود 95 میلیون نفر جمعیت داریم.

در آن موقع، ما سی درصد (یک سوم جمعیت) سالمند داریم؛ پس در آن زمان، میزان جمعیت جوان ما به شدت کم می شود و دیگر ظرفیت تولید و بسترسازی برای زیرساخت های اقتصادی کشور را نداریم.

باید الآن برنامه ریزی کنیم؛ چون پنجره جمعیتی کشور در سال 1425 بسته می شود و بیست سالش را از دست دادیم.

از الآن باید برای آن زمان کار و آینده نگری کرد.

ما باید اقناع افکار عمومی را ایجاد کنیم.

افکار عمومی باید توجیه شوند که آینده هولناکی در پیش دارند.

افکار عمومی باید از نظر اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و امنیتی اقناع شوند که به جمعیت نیاز دارند.

البته باید به مردم تسهیلات بدهیم و کمک کنیم، ولی بحث بالاتر از آن است.

البته با توجه به شرایط اقتصادی کشور قطعاً این تسهیلاتی هم که توسط مجلس شورای اسلامی در قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت تصویب شده، شاید خیلی نتواند در قبال مشکلات سنگینی که خانواده ها از نظر اقتصادی و مسائل مالی دارند، وضع مناسبی داشته باشد، اما اگر ما فرزند را معادل مسائل اقتصادی کنیم، هیچ وقت نمی توانیم جوابگو باشیم.

رهبر انقلاب در پیامشان تأکید کردند که ما باید در کنار تمام تدابیر قانونی مثل مصوبه مجلس، به فرهنگ سازی در فضای عمومی و در نظام بهداشتی توجه کنیم؛ یعنی مردم بپذیرند که باید شرایط جور شود.

اصلاً این از نظر علمی ثابت شده است.

کشورهایی که مشکل جمعیت دارند، برای جمعیتشان برنامه ریزی کردند و به این جمع بندی رسیدند که مسائل اقتصادی و مالی در حدود بیست تا بیست ودو درصد در فرزندآوری تأثیر دارد.

آن کشورها به این جمع بندی رسیدند که باید فرزندآوری را به یک فرهنگ تبدیل کنند تا خود مردم دنبال فرزندآوری باشند، نه اینکه فرزند را با مسائل مالی مقایسه کنند.

مسائل اقتصادی می تواند یکی از عوامل مؤثر و نه همه عوامل باشد.

حضرت آقا این مسئله را سیاست حیاتی برای آینده بلندمدت کشور خواندند.

بحث فرهنگ سازی را هم برای مراکزی که روی فرهنگ کار می کنند به طور جدی مطرح کردند.

ما هم باید روی این موضوع کار کنیم؛ مثلاً، بحث تنظیم خانواده یکی از بحث های غلطی بود که در کشور اجرا شد.

به هر حال، تفکرات خارجی در بحث تنظیم خانواده صددرصد مؤثر بود.

سازمان هایی مثل سازمان بهداشت جهانی آینده نظام ما را می بینند و برای اینکه آینده کشور مقتدری مثل ایران را در جهان نابود کنند، جمعیتش را کم می کنند.

به نظر من عوامل داخلی هم آگاهانه وارد این قضیه شدند و جمعیت را کاهش دادند، ولی نکته مهمی که آن ها ناآگاهانه وارد شدند و دشمن آگاهانه وارد شد این بود که نگفتند فرزند کاهش پیدا کند، بلکه کاهش فرزند را ارزش کردند و فرزندداربودن را ضد ارزش کردند و این حرکت سنگین آن ها بود.

سیاست های کلی جمعیت در سال 1393" از سوی رهبر انقلاب ابلاغ شد، ولی آن فرهنگی که آن افراد در کشور ایجاد کردند و از طرف سازمان های جهانی هم فشار آورده می شد، این فرهنگ را کماکان ادامه دادند؛ پس، آن ها روی کاهش جمعیت فرهنگ سازی کردند و فقط تعداد جمعیت را کم نکردند.

رهبر انقلاب دقیقاً برعکس این حرکت را مطرح می کنند.

می گویند شما افزایش جمعیت را ایجاد کنید، قانون، تسهیلات و امکانات بگذارد، فشار بر مردم کمتر می شود.

مجلس شورای اسلامی و ستاد ملی جمعیت به عنوان یکی از مراکز مورد خطاب این موضوعات که شما هم مسئولیت آن را بر عهده دارید در این حوزه چه اقداماتی انجام داده اند؟ مجلس شورای اسلامی در آبان 1400 قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت را به تصویب نهایی رساند و ریاست جمهور آن را ابلاغ کرد.

این قانون حدود 73 ماده و نزدیک به 204 تبصره دارد و برای دستگاه ها تکالیفی را از جمله فرهنگ سازی، تسهیلات اقتصادی، تسهیلات اجتماعی، بحث های باروری، بحث های سقط مشخص کرده است.

در ماده یک، ستاد ملی جمعیت پیش بینی شده که به ریاست محترم جمهور تشکیل می شود.

این ستاد 25 نفر عضو دارد.

11 تا از وزراء و مسئولینی که در حوزه جمعیت در کشور مسئولیت دارند، عضو این ستاد هستند.

این ستاد دبیرخانه ای دارد و دبیری برایش پیش بینی شده که این دبیر تقریباً اواخر اردیبهشت ماه در رابطه با این ستاد مستقر شد.

وظیفه اصلی ما اجرایی کردن قانون مجلس است.

تمام این مواد که برای دستگاه ها پیش بینی شده، باید موبه مو اجرا شود.

برای ستاد هم وظایفی در ماده یک قانون از جمله رصد جمعیت و وضعیت سقط در کشور، تهیه شاخص ها در حوزه ازدواج و خانواده و جمعیت و ارزیابی دستگاه ها در فعالیت هایی که در حوزه خانواده و جمعیت دارند، پیش بینی شده است.

بر اساس ارزیابی که از عملکرد آن ها مثل رشد ازدواج و جمعیت در مناطق مختلف کشور شکل می گیرد، برای دستگاه ها بودجه تهیه می شود و بر اساس فعالیتشان بودجه به آن ها اختصاص داده می شود.

به هر حال، وظایفی بر دوش ستاد ملی قرار داده شده که قانون مجلس را اجرایی کنند.

ما هم به عنوان دبیر مُصر هستیم که مردم ما از این تسهیلاتی که قانون برایشان اختصاص داده بهره مند شوند.

درخواستی که ما از مردم عزیزمان داریم این است که حتماً این قانون را مطالعه کنند و آگاهی داشته باشند و مطالبه گر تسهیلات باشند.

ممکن است برخی دستگاه ها بخواهند سهل انگاری کنند و توجه نکنند؛ حتی ممکن است بعضی ها خیلی موافق افزایش جمعیت نباشند و مشکلاتی ایجاد کنند، ولی قطعاً با آن دستگاهی که نخواهد قانون را اجرا کند برخورد می کنیم.

ماده 71 این قانون صراحتاً مجازات هایی برای مستنکفین از قانون پیش بینی کرده و سازمان بازرسی و قوه قضاییه وارد می شوند.

این یک بحث بسیار جدی است.

ما معتقدیم که مردم باید حتماً از این تسهیلات مطلع و بهره مند شوند و اگر در این بهره مندی به مشکلاتی برخورد کردند و به ما اطلاع داده شد ما قطعاً بررسی خواهیم کرد.

اشاره کردید که اگر اجرای این قانون به مشکلاتی بر بخورد مورد بررسی قرار خواهید داد.

موانعی که تاکنون شناسایی کرده اید عموما چه جنسی دارند؟ موانع دو دسته هستند.

یک وقت موانعی هست در رابطه با اینکه دستگاه ها باید برای اجرا، آیین نامه ها و دستورالعمل هایی را بنویسند.

طبق قانون مجلس اصلاً این ها بیشتر از شش ماه فرصت ندارند.

ما در اولین جلسه ستاد به دستگاه ها دو هفته فرصت دادیم که اگر قرار است در طول این دو هفته در دستگاهی آیین نامه داخلی تصویب کنند، تصویب کنند و اگر باید آیین نامه ای تنظیم کنند بیاورند هیئت وزیران مصوب کنند.

هیئت وزیران و ریاست جمهور هم در این زمینه تأکید کردند که نباید هیچ بهانه ای باشد که ما برای اینکه دستورالعمل نداریم یا فرصت تصویبش نبود اجرای قانون عقب بیفتد.

خیلی تأکید کردند که دستگاه ها موظف اند این قانون را اجرا کنند.

بنابراین، ما انتظار نداریم که دستگاه های دولتی بخواهند در رابطه با اجرای این قانون تعلل بورزند.

امیدواریم این کار به تذکر نرسد و استقبال کنند.

با این حال اگر تعلل ورزیدند، تذکر داده خواهد شد و اگر بحث جدی شد قطعاً با آن دستگاه از طریق قوه قضاییه و سازمان بازرسی کشور حتماً برخورد خواهد شد.

انتهای پیام/
کلید واژه ها: خانواده - سالمندی - سالم - جامعه - جمعیت - اجتماعی - اقتصادی - ازدواج - رکود اقتصادی - زندگی - فروتن - حمایت - سیاست - انسان - کوچک ترین - کشور - واحد - خبرگزاری - ستاد ملی - سید کاظم - نگهداری - ارزیابی - نخستین - امنیتی - افزایش - IR/0/20'>KHAMENEI.

IR - سیاسی - بنیان - تشکیل - زاویه