مال ها و فروشگاه های زنجیره ای صنوف خرد را می بلعند؟

یک پژوهشگر حوزه سیاست گذاری و مدیریت سازمان های صنفی ضمن تشریح تحولات پیش روی خرده فروشی ها، پیش بینی کرد که احتمالا در آینده تعداد جامعه صنفی کاهش و جامعه کارگری افزایش می یابد و این موضوع به دلیل تبعات مختلفی که دارد باید مورد توجه سیاستگذاران قرار گیرد.

- یک پژوهشگر حوزه سیاست گذاری و مدیریت سازمان های صنفی ضمن تشریح تحولات پیش روی خرده فروشی ها، پیش بینی کرد که احتمالا در آینده تعداد جامعه صنفی کاهش و جامعه کارگری افزایش می یابد و این موضوع به دلیل تبعات مختلفی که دارد باید مورد توجه سیاستگذاران قرار گیرد.

هادی حدادی، در گفت وگو با ایسنا، با بیان اینکه پنج کلان حوزه در حوزه اصناف تاثیر گذار است، اظهار کرد: چالش اول برای اصناف افزایش بی رویه تعداد هایپرمارکت ها است که نمونه بارز آن در غرب تهران ایجاد شده است.

این نوع فروشگاه ها روند خرده فروشی را دچار اختلال کرده و هر هایپر مارکت ممکن است باعث شود تا 50 خرده فروشی فعالیت خود را متوقف کنند که هرکدام ممکن است تا سه نفر شاغل داشته باشند.

به گفته وی، کلان روند دوم فروشگاه های زنجیره ای هستند که ابعاد متوسط دارند به شدت در حال گسترش هستند و برخی از برندهای آنها حتی قصد دارند در سال شعبه های خود را چهار برابر کنند.

این فروشگاه ها عمدتا در سطح محلات تغییراتی ایجاد می کنند.

این پژوهشگر حوزه سیاستگذاری روند سوم را فروشگاه های مجازی عنوان کرد که با شیوع ویروس کرونا گسترش پیدا کردند و گفت: اهمیت این موضوع از آنجایی است که دیگر فقط اصناف مربوط به محصولات غذایی را تحت تاثیر قرار نمی دهد، بلکه طیف گسترده تری از فروشگاه های مختلف خرده فروشی ممکن است از این وضعیت دچار مشکل شوند.

حدادی عامل دیگر تاثیرگذار بر فعالیت اصناف را کاهش قدرت خرید خانوار طی 10 سال اخیر عنوان کرد که بعد از شیوع ویروس کرونا فشار بیشتری بر صنوف وارد کرده و گفت: آخرین عامل تغییر سطح سواد و طبقه اجتماعی صنوف است.

جمعیت اصناف کم می شود به گفته وی، در مجموع شبکه توزیع خرده فروش در حال از دست دادن سهم بازار خود است و بخش بزرگی از نیروی کار اصناف در آینده مشاغل خود را از دست خواهند داد و بر تعداد طبقه کارگر افزوده خواهد شد.

به عبارت دقیق تر بخش بزرگی از جامعه که دارای استقلال مالی از دستگاه های بروکراتیک دولت بودند به سمت استخدام در شرکت های بزرگ و از دست دادن استقلال مالی خود حرکت می کنند و طبقه متوسط که در تحولات سیاسی معاصر هم موثر بودند به سمت طبقات پایین تر حرکت می کنند.

بنابراین در جابجایی نیروهای سیاسی آینده نیز تحولات رخ می دهد و نمایندگی این افراد در گروه های سیاسی و سیاست گذاران در کشور به حاشیه رانده خواهند شد.

حدادی با بیان اینکه در چنین شرایطی جریان مالی و سرمایه به سمت شرکت های بزرگ و انحصاری بیشتر پیش می رود، گفت: احتمالا گروه های بزرگتر درآمدی و گروه های بزرگ تری که درآمد کمتر دارند حرکت می کنیم که خود تأثیرات اقتصادی و اقتصاد سیاسی مهمی در پی خواهد داشت.

وی با بیان اینکه این تحولات تغییرات روانشناختی نیز برای کسانی که استقلال مالی و تصمیم گیری خود از دولت و بخش خصوصی را از دست می دهند نیز دارد، اظهار کرد: این شرایط تبعات سنگین در حوزه خانوادگی و اجتماعی در آینده خواهد داشت و حتی ممکن است تبعات سیاسی و امنیتی نیز داشته باشد.

این مسئله که یک فرد بعد از 10 تا 20 سال استقلال در فضای مالی و اقتصادی به یک باره به سطح پایین تری وارد شود، به راحتی حل نمی شود.

بنابراین نماینده اصناف در کشور مانند اتاق اصناف و سازمان های مشابه در حال حاضر ضعیف عمل می کند و نقش آفرینی آنها در فضای سیاستگذاری کشور هیچ نسبتی با این روند کلان دارد.

هر فروشگاه زنجیره ای ممکن است 50 خرده فروشی سنتی را تعطیل کند او همچنین گفت که نتایج برخی پژوهش ها در این حوزه نشان می دهد با تاسیس هر فروشگاه زنجیره ای تا شعاع پنج کیلومتری فعالیت اصناف خرد تحت تاثیر قرار می گیرد و با کسادی مواجه می شود و مطابق آمارهای تجربی تاسیس هر فروشگاه زنجیره ای می تواند باعث تعطیلی 50 واحد خرده فروشی سنتی شود.

همچنین در حال حاضر فروشگاه های زنجیره ای سهمی حدود 15 درصد از بازار خرده فروشی کشور را در دست دارند و سهم بازار فروش اینترنتی و آنلاین خرده فروشی نیز حدود چهار تا پنج درصد از کل بازار خرده فروشی تخمین زده می شود که البته سالانه رشدی بالایی را تجربه می کند.

این در حالی است که به گفته وی، سهم زنجیره خرده فروشی مدرن در کشورهای تازه توسعه یافته و نیمه توسعه یافته حدود 54 درصد و در کشورهای توسعه یافته 82 درصد است؛ بنابراین فاصله ایران با دیگر کشورهای جهان در این زمینه بسیار زیاد است و فضای زیادی وجود دارد که این بخش گسترش یابد.

البته در سال گذشته در سبد خرید مردم به صورت میانگین 50 درصد سهم کالاهای اساسی بود که رشدی حدود 20 درصدی نسبت به سال ‍ های گذشته داشته و این درحالی است که کالاهای اساسی برای خرده فروشی ها سودزا نیستند.

چه باید کرد؟ این پژوهشگر حوزه سیاست گذار در پاسخ به این سوال که در چنین شرایطی چه راه حل هایی وجود دارد، اظهار کرد: در دنیا الگوهای مختلفی وجود دارد و بستگی دارد نگاه سیاستگذاران به اقتصاد نگاه لیبرالی و رقابت بازار باشد یا نگاه نهادگرا باشد و به سمت نهادهای تنظیم گر حرکت کنیم.

آنچه مهم است این است که گروه های نماینده جمعیت اصناف که حدود هفت تا 9 میلیون نفر شاغل در این حوزه فعالیت می کنند و با خانواده آنها بیش از 21 میلیون نفر جمعیت دارند و تاثیرات مهمی در تاریخ سیاسی ایران داشتند باید به این تحولات توجه کنند، نسبت به آنها حساس باشند و الگوهای کشورهای دیگر را برای اتخاذ راه حل بررسی کنند.

به گفته وی، در حال حاضر اصناف نسبت به 100 سال پیش استقلال خود را نسبت به دولت و حاکمیت از دست داده اند و بیشتر تحت کنترل هستند و کمتر نقش سیاستگذاری دارند، به طوری که رابطه آنها با دولت در حال حاضر منجر به حل مسئله نمی شود.

آنها حتی رابطه خود را با گروه های سیاسی از دست دادند و گروه دیگری هم جایگزین آن ها نشده که رابطه صنوف با این گروه منجر به حل مشکلات شان شود.

از طرف دیگر صنوف نیز با این روش های قدیمی مثل میانجی گری و حل تعارضات از طریق ریش سفیدان و نوین سازی باقی مانده اند و نمونه ناتوانی در حل تعارضات در انتخاباتی صنفی قابل مشاهده است.

به نظر می رسد اتاق اصناف در میانجیگری بین اعضا و دولت هم شکست خورده است به طور کلی این سازمانها دچار سکته شده اند و نیاز به تغییرات جدی دارند.

انتهای پیام
کلید واژه ها: خرده فروشی - جامعه کارگری - جامعه - سیاست - فروشگاه های زنجیره ای - افزایش - صنفی - حوزه - فروشی - تعداد - پیش بینی - فروشگاه - پژوهشگر - کارگری - سازمان - مدیریت - اصناف - تشریح - موضوع - آینده - غرب تهران - مورد - قرار - بینی - کاهش - گفت وگو - اختلال - زنجیره - تهران - نمونه