آموزش الکترونیکی چطور تاثیرگذار خواهد شد؟

ایرنا- «مقصود فراستخواه» مدیر گروه و عضو هیات علمی موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی اظهار داشته یادگیری الکترونیکی برای تاثیرگذاری و امیدآفرینی به همکنشی متفکرانه، - تهران- ایرنا- مقصود فراستخواه مدیر گروه و عضو هیات علمی موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی اظهار داشته یادگیری الکترونیکی برای تاثیرگذاری و امیدآفرینی به همکنشی متفکرانه، متأملانه، خلاقانه و مسوولانه نیاز دارد.

مجازی شدن آموزش یکی از پیامدهای شیوع ویروس کرونا در یک سال اخیر است؛ روندی که به دلیل شرایط موجود جایگزین یادگیری سنتی شده است و در خصوص آن و اثرات مثبت و منفی اش بحث ها و بررسی های بسیاری در میان اندیشمندان علوم اجتماعی و علوم تربیتی صورت گرفته است.

در همین ارتباط، وبینار تخصصی با عنوان فرهنگ، اخلاق و مسوولیت اجتماعی در نظام یادگیری الکترونیکی به همت موسسه آموزشی مهر البرز طی روزهای اخیر برگزار شد.

سخنران این نشست مقصود فراستخواه مدیر گروه و عضو هیات علمی موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی بود.

وی در این سخنرانی ضمن اشاره به تفاوت های آموزش سنتی و الکترونیکی به ارائه تاریخچه ای از تاثیرات فناوری ها و تکنولوژی ها در بروز تحولات جهانی ومحلی پرداخت.

و همچنین عنوان کرد از آنجایی که ذهنیت ایرانی با عینیت تکنولوژیکی رشد نکرده است، نمی توان شاهد مواجهه متفکرانه، متأملانه و خلاقانه بود.

در ادامه مشروح صحبت های وی را می خوانید: چه چیزی در یادگیری الکترونیکی وجود دارد که در یادگیری سنتی نیست؟ مقصود فراستخواه در خصوص وجوه متفاوت یادگیری الکترونیکی و یادگیری سنتی گفت: در یادگیری سنتی مدل غالب انسان- انسان است.

انسان بزرگی به عنوان معلم در مرکز یاددهی است و انسان های کوچکی به نام فراگیرنده در اطراف او.

ارتباطات در این نظام آموزشی به صورت عمودی است و اشیا آموزشی از قبیل گچ، تخته، پروژکتور و.

در حاشیه هستند.

اما در آموزش الکترونیکی اشیا آموزشی به طور بی سابقه ای وارد جریان آموزشی می شوند.

معلم دیگر در مرکز نیست بلکه فراگیرنده ها مشارکت بیشتری دارند.

ارتباطات از نوع افقی است و اشیا و تکنولوژی یادگیری اهمیتی اساسی دارد.

تکنولوژی های ارتباطی و فناوری اطلاعات، محیط مجازی و پلت فرم های پیشرفته دیگر فقط ابزار فنی ساده و مطیع انسان ها نیستند بلکه آنها با ما کار دارند و نگاه ها، ارزش ها و اصولا مدل ذهنی ما را دگرگون می کنند.

وی گفت: در واقع تکنیک ها صورت و سیرت زندگی، سرشت و ساختار ما را متحول می کنند.

توییتر، فیس بوک، تلگرام و.

همه دست به دست هم می دهند تا مدل ذهنیت اجتماعی و فرهنگی ما را دستخوش تغییر کنند.

زندگی ما تحت تاثیر تکنولوژی و فناوری است فراستخواه گفت: در دوره های مختلف به نحوی ما شاهد تاثیرات تکنولوژی ها و فناوری ها بوده و هستیم.

برای مثال عصر مشروطه ایران تحت تاثیر تلگراف بود.

دوران نهضت ملی تحت تاثیر شهرنشینی و رادیو و انقلاب 57 بیش از هر چیز تحت تاثیر نوار کاست ها بود.

آنگونه که حتی تافلر می گوید انقلاب ایران، انقلاب نوارها بود.

همچنین تحولات دهه 70 تحت تاثیر جنبش مطبوعات و تحولات دهه 80 تحت تاثیر کامپیوتر و اینترنت بود.

همچنین تحولات دهه 90 را داریم که بیش از هر چیز متاثر از شبکه های اجتماعی است.

وی گفت: در مقیاس جهانی نیز انقلاب های بزرگی داشتیم که تحولاتی به وجود آوردند.

از جمله این انقلاب ها می توان به انقلاب صنعتی اول اشاره کرد که با ماشین بخار همراه بود.

انقلاب صنعتی دوم با الکتریسته، انقلاب صنعتی سوم با کامپیوتر و انقلاب صنعتی چهارم با سایبری شدن و انقلاب صنعتی پنجم که سطح فوق پیشرفته ای از فناوری است.

داستان ما ایرانی ها با فناوری، مناقشه برانگیز بوده است فراستخواه در خصوص وضعیت ایرانی ها در مواجهه با تکنولوژی و فناوری گفت: داستان ما ایرانی ها با فناوری در طی تاریخ مناقشه برانگیز بوده است.

تکنیک ها ما را به آینده هایی پرتاب می کنند که نه درک کافی از آنها داریم و نه آگاهی زیستن در آن را داریم.

وی ادامه داد: یک علت این امر این است که ما متاسفانه مواجهه متفکرانه، متاملانه و خلاقی با تکنولوژی نداریم و پیامد این امر این است که در این شرایط تعامل انسان و تکنیک غنا پیدا نمی کند و به درجه بلوغ نمی رسد.

فن هراسی ما ایرانیان تاریخ بلندی دارد فراستخواه در خصوص علت دوری ایرانی ها از تکنولوژی گفت: در دوره قاجار، بزرگان با قطار و طرح آن مخالف بودند بطوری که وقتی نخستین واگن ها وارد شدند مردم به آنها سنگ پرتاب می کردند.

حتی تا مدت ها شاهد بی اعتنایی بزرگان و حتی اساتید به کامپیوتر و اینترنت هستیم.

اساتیدی که شیوه استفاده از کامپیوتر را نمی دانند و به جای اینکه از دانشجو بخواهند مطالب خود را برایشان ایمیل کنند همواره می خواهند تا به صورت چاپی برایشان بفرستند.

در واقع در مدت زمانی نوعی فن هراسی به اشکال مختلف در جامعه رسوخ داشت.

علاوه بر این موارد سیاست های حاکم بر کشور نیز محیط اینترنت را یکسره محیط تهدید تلقی می کردند بطوریکه نتیجه آن چیزی جز کنترل های شدید دولتی و سیاست های فیلترینگ از بالا نبود.

وی گفت:در نتیجه این شرایط یا فن شیفتگی مفرط و یا فن گریزی و فن پریشی مفرط ایجاد شد.

یعنی در واقع تنها چیزی که نبود فن آگاهی بود تا بتوانیم تکنولوژی را بفهمیم و از تاثیر آنها در زندگی مطلع شویم.

ذهنیت ایرانیان با عینیت تکنولوژی همگام نیست فراستخواه در خصوص پارادوکس تکنولوژی گفت: در یک کشور اروپایی معمولا وقتی تکنولوژی رشد می کند، مردم با عوارض و تاثیرات آن به صورت منتقدانه و متفکرانه مواجه می شوند.

یعنی در عین اینکه عینیت پیشرفته ای دارند اما در عین حال ذهنیت شان هم فعال است و از طریق نقد و به چالش کشیدن سعی می کنند مشکلاتشان را حل کنند.

اروپایی ها به تعبیری تکنیک را مساله مند می کنند و آن را محل پرسش و تامل قرار می دهند در حالی که در ایران با توجه به اینکه اساسا عینیت می لنگد ذهنیت هم نمی تواند نقش موثری ایفا کند.

در واقع ذهنیت وقتی خلاقانه عمل می کند که عینیتی موجود باشد.

پس باید گفت برای یادگیری الکترونیکی هنوز زیرساخت های علمی به اندازه کافی مهیا نشده است تا همگام با ان نیز ذهنیت رشد کند.

آموزش پایه ای ترین حق همگان است فراستخواه افزود: به نظر من حق آموزش یا right to learn پایه ای ترین حق بشری است و هیچکس نباید از آن جا بماند.

شبکه ارزان، با کیفیت و با دسترسی آسان باید برای همگان فراهم باشد.

زیرا تکنولوژی در همان حال که وسیله ای برای یادگیری است موضوع یادگیری متأملانه نیز هست.

اما متاسفانه زیرساخت های آموزشی در کشور ما به اندازه کافی رشد نکرده و این امر در یادگیری مشکلاتی را به همراه آورده است.

پیامدهای یادگیری الکترونیکی فراستخواه در ادامه به برخی پیامدهای آموزش الکترونیکی هم اشاره داشت و گفت: غلبه بیش از اندازه تکنولوژی می تواند جهان واقعی را مخدوش کند.

ارتباطات چهره به چهره در این نوع آموزش بی رنگ می شود.

اگر اشیا چنان غلبه کنند ممکن است حتی انسان زدایی هم اتفاق بیفتد.

گویا انسان به پایان می رسد و منسوخ می شود.

دوره ای که دیگر انسانیت وجود ندارد بلکه دنیا، دنیای اشیا می شود.

به تعبیری ما انسان ها به اشیایی تبدیل می شویم که تحت غلبه ماشین ها به زندگی ادامه می دهیم.

وی گفت: همچنین در یادگیری الکترونیکی اجتماع یادگیری وجود ندارد.

بلکه دخالت و وساطت اتوماسیون ها وضعیتی را ایجاد می کند که می توان از آن با عنوان شبه اجتماع یادگیری یاد کرد.

وی افزود: در حالی که در محیط یادگیری سنتی یعنی در مدرسه و کلاس درس معلم از حرکات بدنی برای آموزش استفاده می کند و از این طریق نوعی دانش ضمنی به شاگردانش منتقل می کند در محیط الکترونیکی نه تنها توانایی ها و امور لازم برای انتقال دانش ضمنی کاهش می یابد بلکه دچار نوعی پیچیدگی هایی می شود و این پیچیدگی ها خود نیازمند تاملند.

تکنولوژی؛ مساله یا راه حل؟ فراستخواه در بخشی از سخنرانی خود بیان داشت: من تصورم این است که اینترنت و تکنولوژی ضمن اینکه مساله ای برای یادگیری هستند، راه حل هم به شمار می آیند.

در محیط الکترونیکی با تسهیل دسترسی، کارایی بالاتر، کثرتگرایی و مشارکت پذیری بیشتر رو به رو هستیم.

از سویی آزادی از محدودیت ها و مرزها و همچنین افزایش تحرک ها می تواند از نتایج مثبت تکنولوژی باشد.

در این سیستم آموزشی آزادی انسان ها به تعبیری افزایش یافته و نوعی دموکراتیزم فرهنگی تحقق یافته است.

اینترنت و تکنولوژی در زمینه اخلاق و فرهنگ افق های تازه ای برای افراد ایجاد می کنند.

در این فضا دانش آموزان و دانشجویان به اطلاعات و آگاهی دسترسی بیشتری دارند.

از سویی اینترنت محیط یادگیری را تعمیم می دهد .

حتی کسانی که مشکلات شغلی یا جسمی و .

دارند هم می توانند از طریق این فضا به آموزش و یادگیری متصل شوند و چون اینترنت و تکنولوژی فاصله ها را نابود می کند به همین خاطر به نظر من یک امر اخلاقی است.

در این یادگیری یک امر اخلاقی دیگر مطرح است و آن این است که به همه به یکسان توجه می شود و بین افراد تفاوت و تمایزی ایجاد نمی شود.

از سویی می توان مهمترین جنبه این نوع یادگیری را در شفافیت آن دانست.

اگر در یادگیری سنتی شفافیت زیاد مطرح نبود در یادگیری الکترونیکی شفافیت بیش از هر چیز خودنمایی می کند.

زیرا امکان طرح سوال و پاسخگویی در آن بیشتر فراهم است.

بنابراین در کنار افزایش مشارکت پذیری، شفافیت هم بیشتر است.

فلسفه بیم و امید تکنولوژی فراستخواه در نهایت گفت: به نظر من تکنولوژی ضمن اینکه بیم هایی ایجاد کرده و می کند امیدهایی را نیز به همراه دارد.

در واقع در صورتی که این نوع یادگیری با همکنشی متفکرانه، متأملانه، خلاقانه و مسوولانه همراه باشد بیش از پیش می تواند اثر گذار باشد.

کلید واژه ها: یادگیری الکترونیکی - الکترونیکی - مقصود فراستخواه - یادگیری - تاثیرگذار - آموزش - عضو هیات علمی - برنامه ریزی - امیدآفرینی - تاثیرگذاری - آموزش عالی - مدیر گروه - هیات علمی - شیوع ویروس کرونا - عضو هیات - موسسه - مسوولیت اجتماعی - اجتماعی - برنامه - موسسه آموزشی - وبینار تخصصی - علوم اجتماعی - علوم تربیتی - ویروس کرونا - پژوهش - هیات - مدیر - گروه - عالی - علمی