ماجراهای ورود اتومبیل به پایتخت | «خر دجال» از دریا به خشکی رسید

همزمان با آخرین ماه پاییز امسال، داستان ورود خودرو به ایران 120 ساله شد.

- ماجراهای ورود اتومبیل به پایتخت خر دجال از دریا به خشکی رسید" همزمان با آخرین ماه پاییز امسال، داستان ورود خودرو به ایران 120 ساله شد.

همشهری آنلاین _ بهاره خسروی: اتولی که از ینگه دنیا بعد از گز کردن راه پرفراز و نشیب دریایی و زمینی و از دست دادن یارش در میانه راه، وقتی به جاده ها و خیابان های خاکی پایتخت رسید، مورد لعن و نفرین مردم تهران گرفت.

مردم هر روز برای تماشای این چهارچرخ عجیب به میدان مشق می رفتند و به آن القابی مانند خر دجال، گردونه بخار، گردونه فرنگی و ارابه شیطان می دادند.

آنها اعتقاد داشتند که سر و صدای مهیب اتومبیل به هنگام روشن شدن، مسافران را راهی جهنم می کند، غافل از اینکه روزی همین سوغات فرنگ، بخش جدانشدنی زندگی شان می شود و تهران را تبدیل به پارکینگ اتومبیل ها می کند.

در این گزارش نگاهی داریم به تاریخچه ورود اتومبیل به تهران با روایت عباس حسینی نویسنده کتاب این اتولی که من می گم.

م.

.

.

خواندن این گزارش نوستالژی های جالبی را برای ما زنده می کند.

تا پایان همراه باشید.

مثل معروف پسر کو ندارد نشان از پدر در مورد مظفرالدین شاه قاجار هم صدق می کند.

او هم مانند پدرش، ناصرالدین شاه، اهل گشت وگذار در ینگه دنیا و خرید سوغاتی های عجیب و غریب آن دیار بود.

برخاستن صدای چرخ های اتومبیل در خیابان های خاکی تهران، سوغات یکی از همین سفرهای خارجی مظفرالدین شاه است.

شاه بیمار یکبار در دیار فرنگ سوار بر رنو شد و سال بعد لاستیک همین اتومبیل در بارانداز انزلی خاک ایران را لمس کرد.

به گفته عباس حسینی ، برای ماجرای ورود اتومبیل به تهران دو روایت نقل شده است.

در یکی از روایت ها دریافت اتومبیل در ازای پول خرد انجام شده است.

او می گوید: فرانسوی ها برای راهیابی به بازار ایران برای فروش محصولاتشان تصمیم می گیرند تا اتومبیلی را به شاه ایران پیشکش کنند.

اما مظفرالدین شاه زیر بار نمی رود و می گوید اهل رشوه گرفتن نیستم.

برای اینکه شاه قبول کند و خودرو هم مجانی باشد، اتابک یا همان صدراعظم مظفرالدین شاه یک اسکناس 10 فرانکی به مسئول کمپانی رنو می دهد و چون پول خرد نداشته اند تا مابقی پول را پس دهند، شاه درخواست خودرو دیگری برای اتابک می کند! البته درروایت ها آمده یکی از این خودروها در راه خراب می شود و جا می ماند.

حسینی در روایت دیگر تعریف می کند: سال 1279 شمسی برابر 1900 میلادی، مظفرالدین شاه 16 هزار فرانک قدیم را به یمین السطنه، وزیر مختار ایران در پاریس، برای سفارش خرید اتومبیل می دهد و از سوی کمپانی رنو، دو دستگاه اتومبیل همراه راننده، راننده مخصوص آن (مسیو وارنه) و همسرش هم به عنوان راننده و مکانیک ماشین، راهی دربار ایران شدند.

آنها ماهانه 700 فرانک به عنوان حقوق دریافت می کردند.

میراث شیطانی و نامبارک پدر برای مردم قاطر و اسب سوار تهران در عهدی که هنوز خیابان های پایتخت رنگ آسفالت را به خود ندیده بود، اتومبیل با آن صدای آزاردهنده اش قاصدی از جهنم بود؛ چراکه ناغافل در مسیر درشکه ها، اسب و قاطر قرار می گرفت و با صدای شیطانی اش باعث رم کردن حیوانات زبان بسته می شد.

از طرفی، این مرکب شیطانی که از پدر به پسر رسید، برای شاه مملکت هم چندان خوش یمن و مبارک نبود.

حسینی با اشاره به واکنش منفی مردم تهران به اتومبیل تعریف می کند: اتومبیل وقتی وارد تهران و ایران شد که هیچ خیابان و جاده آسفالتی نبود.

مظفرالدین شاه اغلب برای تفرج در شهر و خیابان گلی و پرگرد و خاک تهران از آن استفاده می کرد و محمدعلی شاه از این ارثیه پدر برای رفتن به شکار بهره می برد.

در حادثه ترور محمدعلی شاه توسط انقلابیون مشروطه، شاه در تخت بربری های واقع در خیابان اکباتان فعلی با نارنجک مورد سوء قصد قرار می گیرد و اتومبیل از بین می رود.

جدای از این نکته، مردم تهران در مجموع به اتومبیل واکنش منفی نشان می دادند و بسیاری از سر و صدا و دود آن حسابی وحشت می کردند و به اتومبیل لقب ارابه شیطان و مرکب شیطان می دادند و آن را بدشگون می دانستند.

البته گاهی اوقات اتومبیل را برای تماشای مردم در میدان مشق به نمایش می گذاشتند.

بعضی ها از سرکنجکاوی و بعضی ناسزاگویی، راهی این میدان بزرگ شهر می شدند.

همچنین اتومبیل رقیب سرسخت و جدی درشکه چی و گاری چی ها نیز بود، چراکه با آمدن اتومبیل کسب و کار آنها کساد شده بود.

وستاهل سوئدی و قوانین رانندگی اروپا اتومبیل با همه قهر و غضبی که از سوی مردم روانه اش شد، به سرعت در میان رجال درباری و شاهزاده ها و ثروتمندان و کم کم میان مردم عادی طرفدار پیدا کرد.

حالا با همگانی شدن استفاده از اتومبیل، موضوع نحوه رانندگی و رعایت مقررات راهنمایی و رانندگی در خیابان های خاکی و پر تردد تهران به میان می آید.

برای حل ماجرا وستاهل سوئدی، دومین رییس پلیس تهران، دست به کار می شود و نخستین قوانین راهنمایی و رانندگی تهران را در 12 بند برگرفته از قوانین راهنمایی و رانندگی اروپا می نویسد.

عباس حسینی درباره این قوانین توضیح می دهد: 1) اتومبیل چی ها در اماکن پرجمعیت، ساعتی 10 کیلومتر و در خارج از شهر ساعتی 25 کیلومتر در حرکت باشند.

2) پیش از اینکه در حرکت به حیوان یا آلت نقاله دیگری برسند، باید آلت خبر را به صدا درآورده و مطمئن شوند راه، آزاد و بدون مانع است.

3) در سر پیچ های پرجمعیت به سرعت پای انسان حرکت کرده و آلت خبر را به صدا درآورند.

4) هر وقت در شهر بیش از 5 دقیقه توقف نماید بایستی اولاً موتور را از حرکت باز داشته ثانیاً از زیادی روغن جلوگیری نموده تا از دور کثافات جلوگیری شود.

ثالثاً از صدای فوق العاده ماشین جلوگیری نموده و با دنده خلاص حرکت نمایند.

5) در مواقع نزدیک شدن اسب و قاطر که از صدای ماشین وحشت دارند، سرعت سیر را تخفیف داده و ملایم حرکت نمایند.

6) ترمز اتومبیل باید درست و محکم باشد.

7) اول غروب چراغ را روشن نمایند.

8) در مواقعی که ماشین عیب و علت پیدا می کند بایستی اتومبیل را در طرف راست جاده نگه داشت تا اسباب زحمت عابران فراهم نشود.

9) هیچ وقت در جاده و شهر اتومبیل بی صاحب گذاشته نشود.

10) اتومبیل چی ها با اوامر آژان های نظمیه اطاعت کرده و در مواقعی که امر می کنند اتومبیل را نگه داشته یا سرعت سیر را تخفیف دهند.

خیابان های مدرن برای اتول سواری سر و کله اتومبیل ها که در پایتخت پیدا شد، سودای بر تن کردن رخت و لباس شهری به سر تهران زد.

باید این قریه کوچک روستای ریه برای استقبال از اتومبیل چهره جدیدی به خود می گرفت.

یکی از این تغییرات، آسفالت شدن خیابان ها برای تردد راحت خودروها بود.

بنا بر تعریف این نویسنده، روایت شده است: نخستین خیابان آسفالت شده پایتخت، خیابان باب همایون واقع در جنوب میدان توپخانه (میدان امام خمینی(ره) فعلی) تا سر در الماسیه و شمال شمس العماره بوده است.

این خیابان نخستین خیابانی بود که شب ها توسط گاز کاربیت روشن می شد.

همچنین خیابان یادشده در اوایل حکومت رضا خان و به مناسبت ورود ملک فیصل اول پادشاه کشور عراق، به تهران آسفالت شد.

حسینی همچنین به روایت دیگری اشاره می کند: در روایت دوم نقل شده که نخستین خیابانی که آسفالت شد، قسمتی از خیابان فلسطین (کاخ سابق)، از ابتدا تا چهارراه پاستور بود؛ محدوده ای که به آن در سنگی می گفتند.

نخستین های اتومبیل در تهران هویت نخستین کسی که گواهینامه رانندگی گرفت، مشخص نیست.

اما بر اساس روایت های مکتوب، از سال 1298 سیل عظیمی از درشکه چی ها به سمت تهیه ماشین و دریافت گواهینامه رانندگی رفتند.

به نحوی که تا قبل از سال 1300 چیزی بیش از 300 گواهینامه صادر شده بود.

فتح الله خان بهنام نخستین رییس پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بود.

مسیو کلین نخستین افسر آزمایش رانندگی بود که نام و امضای او در پای اوراق رانندگان زمان قاجاریه به زبان فرانسه نوشته شده است، درویش خان نوازنده تار و سه تار کشورمان، نخستین قربانی تصادف اتومبیل در تهران بود که در چهارم آذرماه 1305 درگذشت.

نخستین خیابان در تهران که برای سهولت رفت وآمد شهروندان یکطرفه شد، خیابان لاله زار بود که به طرف شمال می رفت.

ابعاد نخستین پلاک خودروها 15 در 30 سانتیمتر بود.

این پلاک ها زمینه مشکی داشتند و شماره ماشین با رنگ سفید رویشان نوشته شده بود.

کلید واژه ها: اتومبیل - پایتخت - ورود - دریا - دجال - داستان - تهران - خودرو - ایران - از دست دادن - پاییز - آخرین - میدان مشق - صدای مهیب - مردم - خشکی - پارکینگ - مسافران - خیابان - آنلاین - همشهری - اعتقاد - دریایی - سوغات - بهاره - زندگی - فرنگی - میدان - میانه - هنگام