حساب ویژه دولت روی پول ملت

لایحه بودجه دوهزارو 435 هزار میلیارد تومانی دولت روز گذشته به مجلس تحویل داده شد.

شاید بخش مهمی از سند مالی سال آینده به درآمد تصور شده دولت از محل فروش نفت برگردد.

- دولت پیش بینی کرده است که سال آینده روزانه دو میلیون و 300 هزار بشکه نفت و میعانات بفروشد که البته برای این میزان فروش روی خریداران داخلی حساب باز کرده است.

در شرایطی که فروش نفت در کشور به دلیل تحریم های بی سابقه آمریکا به زیر 300 هزار بشکه رسیده است، فلزات و میعانات نفتی ایران هم در فهرست تحریم ها قرار دارند، دولت در بودجه 1400 درآمدهای کشور از محل فروش نفت را سه و نیم برابر کرده است.

سقف درآمدهای نفتی در لایحه بودجه 1400 معادل 199 هزار و 272 میلیارد تومان تعیین شده که 3.

5 برابر رقم مصوب در قانون بودجه 99 است.

همچنین میزان وابستگی مستقیم بودجه به نفت در سال آینده افزایش دو برابری داشته است.

آن طور که شواهد و قرائن نشان می دهد، گویا اتکای دولت به فروش اوراق نفتی و تکیه به جیب ملت است؛ منبعی که از نظر کارشناسان اقتصادی تحقق آن را به دلیل آنکه دولت قبلا با بورس، فروش سکه و ارز و .

جیب ملت را خالی کرده، بسیار ضعیف است.

در شرایطی که میزان صادرات کشور به دلیل تحریم های سخت گیرانه آمریکا به زیر 300 هزار بشکه رسیده است، برخی محموله های ایرانی توقیف شده و به حراج گذاشته می شوند، دولت در لایحه بودجه سال 1400 میزان درآمدهای نفتی در سال آینده را حدود 200 هزار میلیارد تومان پیش بینی کرده است.

بر اساس گزارش فارس، سقف درآمدهای نفتی در قانون بودجه امسال، حدود 57 هزار میلیارد تومان بوده است.

به این ترتیب، درآمدهای نفتی در لایحه بودجه 1400 نسبت به قانون بودجه امسال حدود 3.

5 برابر شده است.

این در حالی است که همواره شعار کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی هم از سوی دولت مطرح بوده است.

ابهام در رفع تحریم ها بودجه ای که دولت به مجلس ارائه کرده، در خود بندهایی دارد که نشان می دهد دولت با اتکا به جیب ملت، چنین بودجه ای را تعریف کرده است.

طبق گزارش فارس، در تبصره یک بودجه 1400 سقف منابع حاصل از ارزش صادرات نفت مشخص شده و در قسمت دوم یعنی بند ب تبصره یک نیز به دولت اجازه پیش فروش نفت با اولویت فروش داخلی داده شده است.

در گزارش تنسیم نیز آمده است که در لایحه بودجه 1400، حدود 70 هزار میلیارد تومان فروش اوراق سلف نفتی پیش بینی شده است.

همه این موارد نشان می دهد دولت قصد دارد با اتکا به فروش اوراق، درآمدهای پیش بینی شده در سال آینده را محقق کند.

اما آیا واقعا امکان تحقق این برنامه وجود دارد؟ مرتضی افقه، عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه اهواز، در گفت وگو با شرق درباره لایحه بودجه سال آینده بیان می کند: همان طور که گفتید این بودجه خیلی قابل اتکا نیست، اینکه بگوییم ما می توانیم نفت بفروشیم، درست نیست؛ زیرا هنوز اینکه تحریم ها برداشته می شوند یا نمی شوند، بسیار مبهم است.

او ادامه می دهد: تحولاتی که اخیرا رخ داده است، شرایط را مبهم می کند.

از ترور فخری زاده تا مصوبه دوشنبه و سه شنبه گذشته مجلس، مشکل زا می شوند.

اگرچه من فکر می کنم با توجه به شرایطی که اکنون کشور در آن قرار دارد، ما در هر حال ناچاریم که مشکل تحریم را حل کنیم.

این مواضع هم به نظر من مصرف داخلی دارد و گریزی از آن نداریم.

وام گرفتن به اسم فروش نفت افقه اضافه می کند: آن طوری که در مصاحبه امروز روحانی دیدم، می خواهند طرح پیش فروش نفت در داخل را به بودجه اضافه کنند.

در واقع این بودجه ای که ارائه کرده اند، به نوعی وام گرفتن به اسم فروش نفت است.

عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه اهواز در پاسخ به این پرسش که آیا جیب ملت به میزان پیش بینی شده در بودجه پول دارد، می گوید: نکته مهم این است که جیب ملت اگر پولی داشت، دولت سال 99 با انواع و اقسام روش ها مثل بورس، فروش سکه، ارز، طلا و بعد اوراق بدهی آن را خالی کرد.

او اضافه می کند: سال 99 تأمین بیشتر منابع بودجه از طریق استقراض بود و مستقیم و غیر مستقیم از طریق مردم تأمین شد.

همان طور که شما گفتید، پولی در جیب مردم نیست.

اگر نفت فروش نرود و فعالیت ‎های اقتصادی رونق نگیرد، بسیاری از فعالیت ها می خوابند و بنابراین درآمدهای مالیاتی را هم که دومین منبع اصلی درآمدهای دولت است، نمی توانیم محقق کنیم.

او بیان می کند: در مجموع درآمدها این قدر پایین می آیند که اوراق بدهی چه به اسم نفت باشد و چه به اسم اوراق بدهی دیگر، بعید می دانم که به فروش برسند.

افقه عنوان می کند: دولت قبلا طرحی به مجلس داد که با آن موافقت نشد.

حالا برآوردشان این است که چون اسم این اوراق نفت است و بعدا به قیمت روز نرخ نفت محاسبه می شود، بر خلاف اوراق بدهی که نرخ سود پایینی دارند، احتمالا مردم از چنین طرحی استقبال کنند.

او یادآور می شود: اما من هم مثل شما تلقی ام این است که اصلا پولی در جیب ملت نیست که این حجم از اوراق بدهی معادل دو و نیم میلیون بشکه نفت یا حتی نصفش را مردم بتوانند خریداری کنند.

نهادها خریدار فعلی اوراق نفت عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه اهواز در واکنش به این پرسش که آیا دولت نیم نگاهی به فروش اوراق به نهادهای عمومی غیر دولتی دارد، این گونه پاسخ می ‎دهد: هم اکنون هم اوراق بدهی را بنیادها و نهادها می خرند، وگرنه مردم با سود 15 درصد که این اوراق را نمی خرند.

حتما دولت این مسئله را مد نظر قرار داده است.

او بیان می کند: از داخل این طرح ها چیزی در نمی آید و نظام اگر مسئله تحریم را حل نکند، مشکلات اقتصادی به شدت وخیم تر می‎شود.

اینها فقط بازی کردن با ارقام و اعداد بودجه ای است و چندان قابل تحقق نیستند.

افقه بیان می کند: با فرض رفع نشدن تحریم ها، بیش از 30 تا 40 درصد بودجه 1400 محقق نخواهد شد.

بودجه خوشبینانه علی قنبری، استاد اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس نیز درباره لایحه بودجه 1400 به شرق می گوید: به نظر می آید بودجه خوشبینانه تصویب شده است و بیشتر نسبت به سال گذشته، رقم ها به صورت تصاعدی دیده شده است.

او اضافه می کند: در شرایط کنونی با توجه به درآمدهای محدود کشور هم از لحاظ نفت، هم مالیات و هم درآمدهای گمرگی به خاطر کرونا و تحریم، به اعتقاد من بودجه غیر واقعی بسته شده است.

قنبری سه برابر و نیم شدن درآمدهای نفتی در بودجه سال آینده را اقدام عجیبی توصیف می کند.

او عنوان می کند: به اعتقاد من باید مقداری این وابستگی محدود شود و احتمالا در مجلس اعداد به صورت واقعی دربیاید.

دولت با تکیه بر فروش اوراق نفتی، بودجه را خیلی بالا دیده و من فکر می کنم نگاهش غیر واقعی بوده است.

استاد اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس درباره میزان فروش اوراق مشارکت پیش بینی می کند: بعید می دانم، به میزان پیش بینی شده در بودجه اوراق فروش برود.

قطعا این مسئله در یک شرایط و فضایی خوشبینانه ای دیده شده است.

این اعداد تحقق نخواهد یافت و باید محدود شود که موجبات غیر واقعی بودن بودجه فراهم نشود.

او درباره اینکه آیا نهادهای غیر دولتی می توانند اوراق پیش بینی شده در بودجه را خریداری کنند، یادآور می شود: اگر به دولت اعتماد باشد، ممکن است پول باشد که این اوراق خریداری شود.

مردم و نهادها باید به تسهیلات دولت اعتماد داشته باشند، اما متأسفانه سرمایه اجتماعی بسیار کم شده و این اعتماد وجود ندارد.

کلید واژه ها: سال آینده - میلیارد تومان - بودجه - فروش - دولت - فروش نفت - لایحه بودجه - هزار - تحریم ها - برابر - درآمد - بودجه 1400 - آینده - میلیارد - فهرست تحریم ها - درآمدهای نفتی - قانون بودجه 99 - قانون بودجه - تومان - تحریم - میزان - لایحه - کشور - نفتی - بشکه - حساب - پیش بینی - وابستگی - بودجه 99 - میلیون