4 دهه ابهام، سد راه ورود زنان به پاستور

بعد از امیدوری ای که سخنان کدخدایی درباره امکان ثبت نام زنان در انتخابات ایجاد شده بود، با اظهارنظر خاتمی، عضو جدید فقهای شورای نگهبان، بر باد رفت و صراحتا گفته شد معنای رجل مشخص است و نیازی به تفسیر ندارد.

- آفتاب نیوز : "احزاب زنان اصلاح طلب خواستار تفسیر شفاف واژه رجل سیاسی توسط آن شورا شدند.

این درخواست زنان اصلاح طلب درحالی مطرح شده است که بعد از امیدوری ای که سخنان کدخدایی درباره امکان ثبت نام زنان در انتخابات ایجاد شده بود، با اظهارنظر خاتمی، عضو جدید فقهای شورای نگهبان، بر باد رفت و صراحتا گفته شد معنای رجل مشخص است و نیازی به تفسیر ندارد.

اگر رجل قرار بود مرد تلقی شود، دلیلی نداشت سه بار رأی گیری در زمان تصویب اصل 115 قانون اساسی انجام شود.

در جلسه روز یکشنبه، بیستم آبان 1358، سه بار رأی گیری شد که بار اول رأی گیری مخدوش بود و بار دوم تصویب نشد و بار سوم تصویب شد.

اولین متنی که به رأی گذاشته شد، این بود: رییس جمهوری باید ایرانی الاصل، تابع ایران، دارای مذهب رسمی کشور و مروج آن، مؤمن به مبانی جمهوری اسلامی ایران، مرد و دارای حسن سابقه و امانت و تقوا باشد .

نایب رییس: من این رأی گیری را مخدوش می دانم و برای اطلاع، نتیجه را اعلام می کنم.

عده حاضر در هنگام اخذ رأی 62 نفر، تعداد کل آرا 68، موافق 45 نفر، ممتنع 12 نفر.

با اینکه نتیجه روشن است؛ ولی به هرحال رأی گیری مخدوش است ، 42 در میان سه متنی که به رأی گذاشته شد، تنها در این متن لفظ مرد به کار رفت و در رأی گیری هیچ مخالفی وجود نداشته است .

دومین متنی که در همان جلسه به رأی گذاشته شد، این بود: رییس جمهوری باید ایرانی الاصل، تابع ایران، دارای مذهب رسمی کشور و مروج آن، مؤمن به مبانی جمهوری اسلامی ایران و دارای حسن سابقه و امانت و تقوا باشد .

نایب رییس: نتیجه رأی گیری مجدد، عده حاضر هنگام اخذ رأی 62 نفر، تعداد کل آرا 64 (دو رأی به قید قرعه خارج شد) موافق 45 نفر، مخالف هشت نفر، ممتنع 9 نفر، تصویب نشد .

این متن که شرط مردبودن ریاست جمهوری از آن حذف شده بود، به تصویب نرسید.

سومین متنی که در جلسه بعدازظهر همان روز به رأی گذاشته شد، این بود: رییس جمهوری باید از میان رجال مذهبی و سیاسی که واجد شرایط زیر باشند، انتخاب شود: ایرانی الاصل، تابع ایران، مدیر و مدبر، دارای حسن سابقه و امانت و تقوا، مؤمن و معتقد به مبانی جمهوری اسلامی ایران و مذهب رسمی کشور .

اخذ رأی به عمل آمد و نتیجه آن به شرح زیر اعلام شد: عده حاضر در جلسه هنگام اخذ رأی 60 نفر، تعداد کل آرا 60 رأی، موافق 52 نفر، مخالف چهار نفر، ممتنع چهار نفر، تصویب شد.

تکبیر .

با آنکه مشروح مذاکرات تصویب این اصل و نحوه رأی گیری آن به وضح نشان می دهد، هدف قانون گذار تأکید بر مردبودن رجل سیاسی نبوده اما 41 سال است زنان به دلیل جنسیت پشت درهای پاستور مانده اند.

هرچند بارها گفته شده دلیل رد صلاحیت زنان جنسیت نیست، سیاست ورزنبودن زنان عامل رد صلاحیت آنهاست.

در عرصه های مدیریتی هم زنان با وجود فراز و نشیب های موجود، همواره حضور داشته اند.

در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی مهم ترین جلوه زنان در عرصه مسئولیت های مهم، حضور آنان در مجلس شورای اسلامی بود.

با این وصف مجموعه زنانی که به عنوان نماینده موفق به کسب کرسی های مجلس شدند، در مقایسه با مردان عدد قابل توجهی نیست.

در کنار این موضوع حضور زنان در عرصه های مدیریت شهری و اداری و دولتی و حتی تصدی مسئولیت های مهم در وزارتخانه هم چند سالی است که رشد قابل توجهی پیدا کرده.

در کنار این و در طول این سال ها فقط یک وزیر زن در طول این 40 سال توانست در کابینه حضور پیدا کند.

البته برخی زنان هم به عنوان نامزدهای پیشنهادی به مجلس معرفی شدند اما به غیر از مرضیه وحید دستجردی کسی موفق به اخذ رأی اعتماد از خانه ملت نشد.

البته هم زمان با تشدید حضور زنان در عرصه های مدیریتی، بحث هایی هم در محافل مذهبی مطرح شد که حضور اجتماعی بیشتر زنان با مبانی دینی همخوانی ندارد و برابر تأکیدات اسلامی، سفارش و توصیه به حضور زنان در خانه برای تحکیم خانه و خانواده است.

حتی شنیده شد زمانی که زنان در شوراهای شهر و روستا و وزارتخانه مسئولیتی گرفتند، برخی از صاحب نامان حوزه های علمیه به رؤسای دولت تذکراتی در این زمینه دادند.

در هر صورت و صرف نظر از حضور زنان در عرصه های مدیریتی همچنان موضوع تفسیر مفهوم رجل سیاسی جزء موضوعات مورد بحث است و منتقدان بر این باورند که با توجه به ابهام در موضوع تفسیر رجل سیاسی بالاخره باید به روشنی و شفافیت و صراحت، شورای نگهبان در این زمینه اظهارنظر کند.

هرچند در اظهارنظر و تصمیم گیری فقهای شورای نگهبان صراحتا رجل سیاسی را مرد دانسته اند، زنان را رد صلاحیت کرده اند؛ بنابراین درخواست تفسیر این واژه فقط یک درخواست بی تأثیر بوده و هست.

حال در پنجاه وهفتمین جلسه ائتلاف احزاب زنان اصلاح طلب (صدف) با توجه به درپیش بودن انتخابات ریاست جمهوری 1400 و با یادآوری نقش و مسئولیت شورای نگهبان در تعریف و اعلام معیارها و شرایط لازم برای تشخیص رجل سیاسی، مذهبی و مدیر و مدبر بودن نامزدهای ریاست جمهوری، بر تفسیر شفاف واژه رجل سیاسی توسط آن شورا تأکید شد تا تکلیف چگونگی حضور زنان در انتخابات ریاست جمهوری مشخص شود.

البته فقط زنان اصلاح طلب نیستند که خواستار تفسیر این واژه هستند و زنان اصولگرا هم با همین تفسیر مردانه از اصل 115 قانون اساسی مخالف هستند.

هاجر چنارانی، نماینده اصولگرای مجلس یازدهم هم از دیگر سیاسیونی است که کاندیداتوری زنان در انتخابات ریاست جمهوری را حق زنان می داند.

او در گفت وگو با خبرآنلاین با ابراز تأسف از نگاه های نابرابر به زنان برای حضور در عرصه سیاسی کشور می گوید: در مجلسی که اکثریت مطلق آن را مردان تشکیل می دهند، تلاش برای تغییر مفهوم رجل مذهبی سیاسی کاری بسیار دشوار است .

چنارانی در پاسخ به این پرسش که آیا می توان امیدوار بود در سال 1400 یک کاندیدای زن در عرصه انتخابات حضور پیدا کند؟ می گوید: مطالبه حضور زنان در عرصه انتخابات به عنوان کاندیدای ریاست جمهوری را نباید یک بحث فمینیستی تلقی کرد، بلکه این موضوع خواسته نیمی از افراد جامعه است.

اگر انتظار داریم که زنان جامعه در مسائل سیاسی مشارکت جدی داشته باشند، باید زمینه حضور آنها را فراهم بیاوریم.

متأسفانه شاهد هستیم که حتی نگاه نابرابر نسبت به زنان برای حضور در عرصه سیاسی در فضای پارلمان نیز وجود دارد .

در این راستا هاجر چنارانی در پاسخ به این پرسش که فراکسیون زنان در راستای مطالبه حضور زنان در جایگاه کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری چه برنامه ای دارد؟ می گوید: اعضای فراکسیون زنان پارلمان در کنار موضوعات مرتبط با کار خود به صورت جدی بحث رجل سیاسی را دنبال می کنند اما باید توجه داشت در کشور ما در برخی موارد پیش از تغییر قوانین باید برخی از نگرش ها را تغییر داد و این موضوع نیازمند زمان است.

کشور در دوران گذار به سر می برد و به همین دلیل برای تغییر برخی از گزاره ها باید 40 سال تلاش کرد.

در مجلس کنونی تنها شش درصد از نمایندگان خانم هستند که همین تعداد نیز نسبت به ادوار گذشته بهتر شده است.

آیا می‎توان از مجلسی که 94 درصد از آن را مردان تشکیل می دهند، انتظار داشت برای تغییر مفهوم رجل سیاسی تلاش کند؟ .

همچنین نیره اخوان، عضو جبهه پایداری که سابقه چهار دوره نمایندگی مجلس را در کارنامه اش دارد، از همان زنان با گرایش اصولگرایی است که کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری را حق زنان می داند.

البته او رفتار شورای نگهبان را هم توجیه می کند که اگر رد صلاحیتی درمورد زنان رخ داده است به دلیل شناخته نشدن ثبت نام کنندگان است نه زن بودنشان.

اینکه معیار رجل سیاسی ندانستن زنان دارای سابقه سیاست ورزی چه هست، هنوز مشخص نیست؛ اما همچنان وعده امکان ثبت نام زنان مطرح است که نمی تواند نشانگر تغییر سیاست شورای نگهبان باشد.

اینکه زنان بتوانند ثبت نام کنند و تأیید صلاحیت شوند، دو امر مستقل و جدا از هم است، زیرا امکان ثبت نام در انتخابات برای زنان مانند هر ایرانی دیگری فراهم است اما تأیید صلاحیت شدن آنها همچنان دور از دسترس است و امیدی برای بازشدن این گره 41ساله وجود ندارد؛ هرچند باید دید اگر افرادی مانند مرضیه دستجردی، معصومه ابتکار یا لعیا جنیدی اگر نامزد شوند، با توجه به داشتن تجربه سیاست ورزی آیا بازهم رد صلاحیت خواهند شد یا نه؟
کلید واژه ها: زنان اصلاح طلب - زنان - اصلاح طلب - انتخابات - تصویب - تفسیر - کدخدایی - ثبت نام - گیری - شورا - قانون اساسی - اصلاح - سخنان - شورای - رجل سیاسی - جدید - قرار بود - درخواست - خواستار - اساسی - سیاسی - آفتاب - قانون - اولین - شفاف - توسط - قرار - آبان - زمان - نیوز