چالش های عمده اخبار علمی و ترویج علم در ایران

رواج اطلاعات شبه علم، غلط و اخبار جعلی، وجود نوعی بدبینی در توانمندی های علمی و شک و تردید در کارهای علمی، زبان متکلف نهادهای علمی و ناتوانی حرفه ای و مهارتی؛ - مهم ترین چالش های ترویج علم در شرایط کرونا هستند.

به گزارش سایت قطره و به نقل ازایسنا، کارگاه آموزشی روزنامه نگاری علم توسط دکتر هادی خانیکی از اساتید برجسته علوم ارتباطات و عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی به میزبانی دانشگاه قزوین و به صورت مجازی برگزار شد.

در این کارگاه که با شرکت مدیران و کارشناسان روابط عمومی دانشگاه ها و مراکز آموزشی، پژوهشی و پارک های علم و فناوری کشور حضور داشتند، دکتر خانیکی در خصوص ضرورت پاسخگویی روابط عمومی ها به ترویج علم، چالش های پیش روی روابط عمومی ها، وظایف و مسئولیت روابط عمومی ها در عرصه ترویج علم مباحث تخصصی این موضوع را مطرح کرد.

وی گفت: دانشگاه ها و نهادهای پژوهشی و علمی به دنبال انعکاس اخبار مثبت و موثر هستند و روزنامه نگاری علم می تواند زمینه این پیوند را بین آنچه که در افکار عمومی می گذرد و آنچه که هست را ایجاد کند.

وی افزود: ادراک از مسائل روابط عمومی در شرایط کنونی از الزامات روزنامه نگاری علم است و ما در این زمینه از یک سو با چالش هایی روبرو هستیم که در همه روابط عمومی ها مشترک است و از سویی چالش هایی وجود دارد که روابط عمومی نهادهای علمی و پژوهشی در آن مشترک هستند که برخی از این مهمترین مسائل و چالش ها در این دو زمینه شامل چهار چالش عمده است.

وی ادامه داد: اولین چالش در این رابطه نبود یک راهبرد ارتباطی یکپارچه است که می تواند تصویر و انگاره مناسبی از مسئولیت های روابط عمومی به جامعه منتقل کند که نبود این تصویر یا انگاره قالب جالب و شوق برانگیزی نیست.

بلکه یک نوع ناامیدی در فضای افکار عمومی ایجاد کرده است.

وی افزود: دومین چالش، وجود تزلزل در جایگاه روابط عمومی است که روابط عمومی ها به جای اینکه نهاد گفتگویی و دوسویه در انتقال انتظارات و انتقادات باشند، نهادی برای اشاعه تبلیغات و تشریفات سازمان ها تبدیل شده اند.

سومین چالش هم ضعف در مهارت آموزی حرفه ای است که کمتر به آموزش حرفه ای این حوزه توجه شده است و چالش چهارم بی بهره یا کم بهره بودن از نظریات و دیدگاه های نوین در این عرصه است.

این چهار چالش در نهادهای علمی سایه انداخته است.

دکتر خانیکی در ادامه به چالش هایی که در حوزه اخبار علمی و ترویج علم وجود دارد نیز اشاره کرده و بیان داشت: هم اکنون در اواخر سال 1399 و آغاز سال 1400 در شرایط کرونا در سطح ترویج علم با چالش هایی روبرو هستیم که در چالش اول شاهد رواج اطلاعات شبه علم و غلط و اخبار جعلی بسیار رواج پیدا کرده است که این پدیده را می توان به عنوان یک مشکل اساسی در این دوران مطرح است.

در چالش دوم در ترویج علم وجود نوعی بدبینی در توانمندی های علمی و شک و تردید در کارهای علمی ایجاد شده است و به توهم دامن زده است که علل مختلف سیاست گذاری، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی زمینه های این تردید را ایجاد کرده است.

چالش سوم در این عرصه زبان متکلف نهادهای علمی است، زبانی که به فهم مردم ترجمه نمی شود و در ترویج علم ساده سازی یکی از این مشکلات است و چالش چهارم ناتوانی حرفه ای و مهارتی است.

دغدغه های روابط عمومی ها از منظر روزنامه نگاری علم دکتر خانیکی همچنین پنج دغدغه از منظر روزنامه نگاری علم را مطرح کرد و گفت: اولین دغدغه سوادآموزی علم است.

مسئله ای که باعث شکاف بین پیشتازان علم و بدنه جامعه شده است، به گونه ای که نمی توانند با هم تعامل داشته، صحبت کنند و از هم بهره مند شوند.

مسئله و نگرانی دوم ارتباط بین نخبگان و جامعه است که چگونگی انتقال معرفت علمی مبتنی بر ارتباط نخبگان با جامعه است.

یک دغدغه و نگرانی که وجود دارد، این است که نخبگان از ارتباط با جامعه گریزان هستند.

مسئله سوم نگرانی نسبت به بدبینی هاست که در مواجهه با علم رخ می دهد.

توانایی های علمی پدیده اخلاقی هستند که در سبک هایی از زندگی، از علم فاصله گرفته و در مواردی به سمت خرافه و شایعه می رود و مسئله بعدی نگرانی و تعامل با علم و میزان مشارکت و پذیرش اجتماعی جامعه علمی است و در نهایت مسئله چگونگی حضور علم و عالمان در جامعه و میزان قدرت شنوایی و سخن گویی آنها در جامعه است.

دکتر خانیکی در ادامه به انتظاراتی که از مدیران و کارشناسان در این چهار مسئله مورد انتظار است پرداخت و بیان داشت: در شرایط کنونی که مرجعیت رسانه ها در افکار عمومی به واسطه وجود و توسعه شبکه های اجتماعی تغییر کرده و اعتماد به رسانه های جمعی کم شده است و افکار عمومی مبتنی بر گرایش به اخبار منفی با رویکردی انتقادی و اعتراضی است که البته پدیده ای نه تنها در ایران که در جهان است، از روابط عمومی نهادهای علمی انتظار می رود علاوه بر همه مسائلی که در روابط عمومی مدیریت می کنند، شبکه ارتباطی با رسانه ها را تغییر داده و نه آمرانه و نه فرودستانه بلکه ارتباطی موفق، دوسویه و برابر و اثربخش ایجاد کنند.

دکتر خانیکی همچنین افزود: امروزه روابط عمومی های نهادهای علمی هم در درون سازمان و هم در بیرون از سازمان با مشکلاتی روبرو هستند که مدیریت کردن آن دشوار است، مدیریت کردن در مراکز علمی و پژوهشی که دانشمندان از رسانه ها گریزان هستند و وقتی حضور رسانه ای دارند برچسب سطحی نگری می خورند، وظیفه روابط عمومی های این نهادها را سخت تر می کند.

همچنین مسئله ساده کردن علم و کنش علمی کار سنگینی در این عرصه است که هم مخاطبان رسانه ای، دست اندرکاران و نخبگان علمی و هم در سطوحی از مخاطبان مردم هستند و روابط عمومی ها در حوزه های علمی و ترویج علم وظیفه ساده سازی و اعتمادسازی دارند.

خلق روایت در برنامه های کلان از استراتژی های روابط عمومی نهادهای علمی این استاد حوزه ارتباطات اظهار داشت: مسئولیت هایی که روابط عمومی مراکز علمی و پژوهشی دارند در سطح اول و کلی؛ برنامه ریزی به کار جدیدی است که دنبال اجرای آن هستند و کار جدید ضرورت پرداختن به خلق یک روایت و انگاره در برنامه کلان را دارد.

اگر اولویت ما توسعه علمی یا فناوری یا جلب مشارکت عمومی و بومی کردن است، باید این روایت طراحی شود.

سطح دوم، سطح عملکردی است که مهمترین عامل آن اثربخشی است و داشتن ارتباط خوب و موثر می باشد به گونه ای که اگر مخاطبان بتوانند مشارکت داشته باشند ما موفق هستیم.

در سطح سوم که سطح سازمان است روابط عمومی ها باید بتوانند در یک گفت و شنود سازمانی رابطه خود را با سازمان هم از نظر سیاستگذاری و هم اجرایی و مالی دنبال کنند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی افزود: روابط عمومی زمانی موثر است که مورد اعتماد سازمان باشد و سازمان هم به روابط عمومی اعتماد کند.

در سطح بعدی که سطح اجتماعی است متخصصان و کارشناسان روابط عمومی باید بتوانند به لحاظ اخلاقی، تعهد به جامعه و آشنایی با زبان جامعه به آن نزدیک شوند که فناوری در این امر بسیار کمک کننده است.

ضرورت ارتقای مهارت گفتگو و پیش درآمدهای آن دکتر خانیکی در پایان اظهار داشت: در روزنامه نگاری علم دست اندرکاران نهادهای علمی باید در دو مقوله استراتژیک و راهبردی و هم مقوله کارکردی و تاکتیکی کار خود را به سطح گفتگو ارتقاء دهند و در این گفتگو هفت ضرورت و پیش نیاز تعریف می شود که اولین مورد آن قدرت شناخت تغییر است.

چرا که در جهان متغیری به سر می بریم، قدرت شناخت محیط، قدرت ساده کردن و عمومیت بخشیدن به پیام ها، بالابردن قدرت اعتمادسازی، شبکه سازی، قدرت حرفه ای شدن و در نهایت گفتگو را باید به عنوان یک مهارت و فصل مشترک دنبال کنیم.

توسعه فعالیت ها مبتنی بر نیاز مخاطبان در شبکه های اجتماعی دکتر ندا شفیعی سرپرست اداره کل روابط عمومی وزارت علوم تحقیقات و فناوری نیز در این دوره آموزشی با بیان اهمیت جایگاه روابط عمومی ها و ضرورت پرداختن به موضوعات مطرح شده در زمینه روزنامه نگاری علم، اظهار داشت: مدیران و دست اندرکاران روابط عمومی باید همه تلاش و اهتمام خود را در بهره بردن از موارد مطرح شده به کار گیرند و نتایج آن را نیز در بهره وری سازمانی ملاحظه کنند.

وی همچنین با اشاره به سرعت تحولات عصر امروز، گفت: همگام حرکت کردن در راستای تحولات اتفاق افتاده از موفقیت های روابط عمومی ها است و این مهم در درجه اول باید در روابط عمومی های نهادهای علمی رایج باشد.

چرا که مظهر رشد و پیشرفت یک جامعه از توسعه نهادهای علمی آن بیان می شود.

دکتر شفیعی در اولویت قرار دادن تعامل مشورتی با رسانه ها و حرکت در راستای نیازهای مخاطبان در فضای مجازی را نیز از منظر روزنامه نگاری علم بسیار مهم ارزیابی کرد و به تشریح اهمیت آن پرداخت.

بنابر اعلام اداره کل روابط عمومی وزارت علوم به نقل از دانشگاه امام خمینی قزوین؛ سرپرست اداره کل روابط عمومی وزارت علوم خاطرنشان کرد: روابط عمومی ها باید ضمن حرفه ای گرایی و فعالیت مبتنی بر تخصص در این حوزه، باید رواج دهنده اخلاق، احترام و تعامل در درون و برون سازمان ها و نهادهای متبوع باشند و این ویژگی همواره آنان را شاخص و ممتاز نماید.

انتهای پیام 
کلید واژه ها: روابط عمومی - ترویج علم - دانشگاه - علمی - دانشگاه علامه طباطبایی - روابط - عمومی - پارک های علم و فناوری - دانشگاه ها - اخبار - علامه طباطبایی - دانشگاه علامه - روزنامه نگاری - کارگاه آموزشی - دانشگاه قزوین - علوم ارتباطات - کارگاه - آموزشی - پژوهشی - عضو هیات علمی - چالش - علم و فناوری - هادی خانیکی - اخبار علمی - کارشناسان - هیات علمی - طباطبایی - ارتباطات - پاسخگویی - زبان