تلنگری به سهامداران و فعالان بورس

محمدباقر خادمی در خصوص وضعیت بازار سرمایه در ایران گفت: برای مدت های دراز، بورس فرزند یتیم اقتصاد بود و حداقل تصمیمات در جهت بهبود، معرفی و یا حتی ارتقای زیر ساخت ها در قیاس با بازارهای دیگر گرفته می شد.

- یک کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه جلب شدن توجه دولت به بورس، شروع مشکلات این بازار را هم به دنبال داشت، گفت: دولت در بورس در یک بازی هوشمندانه اما غیر حرفه ای صرفاً به دنبال تامین نقدینگی بود تا پس از آن احتمالاً بازار را به حال خود رها کند.

محمدباقر خادمی در خصوص وضعیت بازار سرمایه در ایران گفت: برای مدت های دراز، بورس فرزند یتیم اقتصاد بود و حداقل تصمیمات در جهت بهبود، معرفی و یا حتی ارتقای زیر ساخت ها در قیاس با بازارهای دیگر گرفته می شد.

اما بازار سرمایه که پر بازده ترین بازار مالی ایران در سال 98 بود، توجه دولتِ نیازمند را به خود جلب کرد.

وی با بیان اینکه جلب شدن توجه دولت به بورس، شروع مشکلات این بازار را هم به دنبال داشت، افزود: این توجه مانند ناپدری به ظاهر مهربان که اکنون دست شفقت بر سر فرزند سرد و گرم چشیده اما جوانش می کشید بود.

در همان ابتدا دولت، شاپور محمدی رییس سازمان بورس را که همگام با اهداف خود نمی دید، تحت فشار مجبور به استعفا کرد تا راه برای سیاست هایش هموار شود.

خادمی ادامه داد: نخستین مرحله از سیاست دولت برای ترغیب و آشنایی مردم با بورس، آزاد سازی سهام عدالت بود که در ابتدای اردیبهشت اتفاق افتاد و با کمی تاخیر صندوق واسطه گری مالی یکم با عنوان دارا یکم پذیره نویسی شد.

به این ترتیب حرکت بازار با پیشتازی گروه بانکی آغاز شد.

طعمه در تیررس، بورس در اوج این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه همزمان با شروع رشد بورس، تبلیغات نیز به حداکثر رسید و از ابزارهای مختلف برای تحریک مردم به سرمایه گذاری، استفاده شد خاطرنشان کرد: بحث تجدید ارزیابی دارایی ها و اخبار پیرامون صندوق دوم ای تی اف با عنوان پالایش یکم، سبب تحرکات در مجموعه ی بازار با رهبری گروه پالایشی شد و بسیاری از مردم بدون کمترین شناخت، دارایی های خود را نقد کردند و پس اندازهای شان را به جریان انداختند تا برای رسیدن به رویای در دسترس، در بورس سرمایه گذاری کنند.

وی افزود: سیل ورود نقدینگی کمک کرد تا دولت با فروش و عرضه سنگین سهام، ارقام قابل توجهی تامین نقدینگی کند.

با این وجود حجم بالای ورود پول به بازار نابالغ سبب شد بسیاری سهام با حباب قیمتی مواجه شوند.

سرعت رشد بورس به اوج خود رسید و شاخص کل که سال را نزدیک به 500 هزار واحد آغاز کرده بود، رشدی سه برابری را در کمتر از چهار ماه تجربه کرد! خادمی اظهار کرد: افزایش ارزش و حجم معاملات در زمانی کوتاه به حدی بود که سایت تی اس ای و سامانه ی معاملاتی کارگزاری ها، گاهی اوقات عملا از دسترس خارج می شد و بحران به حدی زیاد شد که دو زمان معاملاتی متفاوت برای گروه های مختلف بازار اختصاص داده شد.

خزان فرزند خوانده وی ادامه داد: بورس نقل همه محافل شده و به حدی توجه مردم را به خود جلب کرده بود که سایر کسب و کارها با مشکل مواجه شده بودند؛ از اختلال و استعفا در مشاغل مختلف تا تعطیلی واحدهای اقتصادی برای فعالیت در بورس.

خادمی خاطرنشان کرد: افتخارات رشد بورس هر روز به اسم کسی ثبت و چه عکس های یادگاری که با سبزی شاخص کل گرفته و چه رکوردها که در کانال های خبری مدام به روز و بازتاب داده می شد.

با این وجود رشد بی محابای بورس نگرانی بسیاری از جمله فعالان بورس و اقتصاد دانان را در پی داشت تا جایی که 25 پژوهشگر مالی در نامه ای به رییس جمهوری خطرات رشد سریع بازار را متذکر شدند که البته با واکنش های بسیار روبه رو شد.

این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: کم کم انتقادات از نحوه ی مدیریت دولت در بورس بیشتر و روند قیمتی سهام و اثرات مستقیم و غیر مستقیم آن بر وضعیت سایر بازارهای مالی و احتمال ایجاد تورم در کالاها، سبب نگرانی حاکمیت شد.

وی در ادامه با بیان اینکه در حالی که از سرعت رشد بازار می کاست، اخبار ضد و نقیض از لغو پذیرش صندوق پالایش یکم شنیده شد گفت: اختلاف بین وزارت اقتصاد و وزارت نفت بر سر نحوه عرضه، علنی و با مخالفت وزارت نفت بر سر انجام عرضه که البته پس از اندکی تکذیب شد، بازار با فشار فروش مواجه شد.

خادمی افزود: تلنگر به سهامداران و فعالان بورس برای عدم اعتماد به دولت که در یک بازی هوشمندانه اما غیر حرفه ای صرفا به دنبال تامین نقدینگی بود تا پس از آن احتمالا بازار را به حال خود رها کند، نگرانی های زیادی ایجاد کرد که سبب افزایش عرضه شد.

این در حالی بود که به تازگی رییس جمهوری با دعوت مجدد از مردم به بازار سرمایه از آنها خواست همه چیز را به بورس بسپارند.

مرثیه ای برای یک رویا این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: با بروز نخستین نشانه ها از عدم مسولیت پذیری دولت در قبال اتفاقات بورس، در ادامه اخبار بدتری نیز به بازار تزریق شد.

اکنون که دولت به اهدافش در بورس دست یافته و اختلافات در مورد روند بازار به حداکثر رسیده بود، سیاست های بازدارنده اتخاذ شد! وی در خصوص سیاست های بازدارنده دولت در بورس گفت: الزام به افزایش شدید شناوری سهام، محدودیت اعتباری سهامداران و محدودیت خرید سهام توسط صندوق ها و بانک ها از جمله این سیاست ها بود.

یه این ترتیب تیر خلاص برای توقف بورس شلیک شد.

اما مشکل زمانی بیشتر شد که هیچ راهکاری برای مدیریت بازار در زمان اصلاح داده نشد.

خادمی خاطرنشان کرد: با اوج گرفتن بی اعتمادی و ناامیدی، عرضه ها شدت گرفت.

تا جایی که بسیاری از سهام بازار در صف فروش قفل شدند و اصلاح به ریزش تبدیل شد.

در این میان سیاست های غلط از جمله ایجاد فضای دو قطبی در بازار و حمایت از گروه هایی خاص سبب ایجاد هر چه بیشتر تنش و بی اعتمادی شد.

همه ی این ها در حالی بود که بازارهای موازی با رشدی خیره کننده و عجیب همراه بودند و برخی تحلیلگران معتقد بودند که این موضوع نتیجه ی مدیریت غلط و فرار نقدینگی از بازار سرمایه است.

وی تأکید کرد: آخرین شاهکار مدیریتی دولت که منجر به سقوط قیمتی سهام شرکت های سود محور شد، الزام فولاد سازان به عرضه محصولات در بورس کالا با نرخ دستوری بود که با تهدید آنها به افزایش نرخ خوراک بحرانی تر شد و سپس با تکذیب و تغییر در سیاستگذاری، ظاهرا به اتمام رسید.

در این میان اختلاف مجدد دولتی ها و در این مورد خاص، اختلاف بین وزارت صمت و اقتصاد و همچنین انتقاد وزیر اقتصاد از وزارتخانه مذکور و هم چنین نقش بانک مرکزی در ایجاد تنش و افت شدید در بازار سرمایه، قابل توجه و مؤید این موضوع بود که تصویر بورس برای دولت شباهت به شکاری تصادفی برای یک شکارچی گرسنه داشت و ناشی گری در اهمیت موضوع، به نقاشی بر کتیبه ی تاریخی می مانست.

وی ادامه داد: به هر ترتیب نوش داروهای پس از مرگی که در ادامه توسط مجلس، سازمان بورس و دولت اتخاذ شد هیچ گاه نتوانست امید و اعتماد را به بازار برگرداند.

البته احتمالا خود این نهادها نیز در اثرگذاری این نوش داروها کم تردید نباشند! در هر حال تداوم افت بازار در چند ماه اخیر و ریزش بیش از 50 درصدی بسیاری سهام در کنار کاهش شدید ارزش صندوق های ای تی اف، بیش از پیش مردم را از بازار ترساند و باعث شد زمان بازگشت به بازار توسط عامه مردم دورتر از همیشه به نظر برسد.

کلید واژه ها: بازار سرمایه - بازار - بورس - سرمایه - وضعیت بازار - زیر ساخت ها - محمدباقر - دولت - در ایران - زیر ساخت - ایران - تصمیمات - ارتقای - اقتصاد - معرفی - فرزند - خادمی - وضعیت - سهامداران - هوشمندانه - قیاس - دیگر - بیان - یتیم - ساخت - کارشناس - نقدینگی - نیازمند - مشکلات - فعالان