مسئله بحران اعتماد

- سایت خبری تحلیلی اندیشه ها: روز جهانی فلسفه از سوی سازمان یونسکو، سومین پنجشنبه از ماه نوامبر هر سال تعیین شده است.

اولین مراسم بزرگداشت روز جهانی فلسفه در تاریخ 21 نوامبر 2002 برگزار شد و از آن زمان هرساله مراسمی به مناسبت این روز در کشورهای مختلف برگزار می شود.

یونسکو روز جهانی فلسفه امسال را با عنوان فلسفه و بحران پاندمی نام گذاری کرد.

در ایران نیز هر سال از سوی نهادهای متولی مختلف به مناسب این روز نشست ها و مراسمی برگزار می شود که امسال به دلیل شیوع بیماری کرونا بیشتر آنها به صورت آنلاین برگزار شد.

از جمله این مراسم نشستی بود که به همت انجمن فلسفه میان فرهنگی ایران و پژوهشکده فرهنگ معاصر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی پنجشنبه 29 آبان ماه برگزار شد.

در این نشست محمدرضا حسینی بهشتی، دانشیار فلسفه دانشگاه تهران درباره رابطه انسان با طبیعت و مسئله گرمایش زمین ، حسین مصباحیان، استادیار فلسفه دانشگاه تهران در مورد رابطه انسان با خودش و مسئله بحران اعتماد و علی اصغر مصلح، استاد فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی در مورد رابطه انسان با دیگری و مسئله قتل معلم فرانسوی به بیان دیدگاه های خود پرداختند.

آنچه در ادامه می آید گزیده ای از سخنرانی حسین مصباحیان در این نشست است.

*** بحث من رابطه انسان با خودش است و نه طبیعت.

می دانیم که در فرهنگ لغت، اعتماد به معنای تکیه کردن به کسی یا چیزی است.

ریشه های لاتین این کلمه ما را به همین معنی می رساند؛ یعنی یک نوع ایمان و باور که نسبت به دیگری وجود دارد.

بنابراین اعتماد یک باب معنوی دارد و مفهوم مقابل آن خیانت است.

مفهوم اعتماد از جنبه ای دیگر اعتمادی است که بشر به خدا دارد، یعنی حوزه ایمان.

دوم اینکه جوامع پیچیده امروزی مبتنی بر اعتماد است، به این معنا که ما هزاران پیش فرض نا آزموده داریم که برای مورد آزمون قرار دادن آنها هم هیچ تلاشی نمی کنیم.

فرض هایی وجود دارد که ما به آنها باور داریم.

در حوزه تاریخ، ما دچار فراموشی هستیم و در حوزه سیاست نسبت به دولت و سیاست بی اعتمادی وجود دارد؛ به نحوی که ملت نه تنها کاری را که دولت می گوید انجام نمی دهد بلکه به تعبیری عکس آن را انجام می دهد.

در سطح فلسفی اعتماد به معنای تکیه کردن بر خود است.

در سطح به رسمیت شناخته شدن که موضوع بحث من است اعتماد به نفس سطح اول به رسمیت شناختن است.

اعتماد به خود مقدمه ضروری و اجتناب ناپذیر احترام به دیگری است.

یعنی تا اعتماد به خود وجود نداشته باشد، محال است که احترام به دیگری در چشم انداز قرار گیرد.

وقتی خود وجود نداشته باشد، نه می توانید دیگری را مورد احترام قرار دهید و نه می توانید مورد احترام قرار گیرید.

نتیجه اولی که من از مواجهه اصطلاح شناسی مفهوم اعتماد می گیرم، این است که ما دچار بحران اعتماد هستیم؛ یعنی به خودمان، به فرهنگمان، دولتمان و.

اعتماد نداریم و در همه حوزه ها بحران اعتماد به وجود آمده است.

دومین مسئله ای که عمیقا روی آن تأکید می کنم، این است که لازمه احترام حداقل در سنت آلمانی، محدود کردن عشق به خود است یعنی من چاره ای ندارم که عشق به خود را محدود کنم و آزادی به دیگران را بیشتر کنم که چنین احترامی بتواند به وجود بیاید.

باید اعتماد داشت تا توانست برای دیگری احترام قائل شد.

بحث به رسمیت شناختن ، ارتباطی وسیع و ناگسستنی با بحث هویت دارد.

چارلز تیلور در کتاب منابع خود می گوید بین به رسمیت شناخته شدن ، هویت و خودمختاری فرد ارتباط تنگاتنگی وجود دارد.

ادعای من این است که ما دچار بحران اعتماد به خود، اعتماد به نفس، اعتماد به فرهنگ، دولت و.

هستیم.

اگر بخواهیم بر بحران اعتماد پرتو افکنیم، به نظر می رسد که باز هم باید از اتفاقاتی که در جهان اندیشه غربی افتاده است، وام گیری روش شناختی کنیم.

ما موانعی داریم که باید آن را بشکافیم و در کنار آن امکاناتی داریم که باید آن را توسعه دهیم تا به رسمیت شناخته شویم و بتوانیم با دیگری وارد گفت وگو شویم.

ما به دلیل اینکه حرفی برای گفتن نداریم، به رسمیت شناخته نمی شویم.

حرفی برای گفتن نداشتن معنی اش این نیست که پتانسیل این حرف کلا وجود ندارد اما احساس من این است که وجود ندارد.

باید موانع و امکاناتی را که در مسیر اعتماد به نفس وجود دارند، شناسایی کنیم، اولین مانع عدم اعتراف به افول تمدنی است.

اسوالد اشپنگلر پس از شکست آلمان در جنگ جهانی اول کتابی به نام انحطاط غرب می نویسد.

چه اتفاقی افتاده است که اشپنگلر می گوید انحطاط غرب؟ آلمان در جنگ جهانی اول شکست خورده است.

شکست آلمان در جنگ جهانی اول مترادف با شکست تمدنی آلمان و شکست تمدنی آلمان مصادف با شکست تمدن اروپایی دانسته می شود.

ما فرهنگ تمدنی قوی ای داریم اما این حرف ها صورت بندی مفهومی نشده اند.

برای مثال جهان غرب می گوید راه حل من برای تنظیم رابطه دولت و ملت، لیبرالیسم افسارگسیخته ای که در حال حاضر جهان را اداره می کند است، ما در عوض بگوییم که راه حل ما چیست و تا چنین چیزی نباشد گفت وگویی صورت نمی گیرد.

ابن خلدون می گوید هر نوع ویرانی و نقص اگر در جامعه به وجود بیاید، نوعی ستمگری است.

او تا جایی پیش می رود که می گوید ستمگری انقراض نوع بشر را اعلام می کند و ستمگری یعنی تجاوز حکومت به حقوق مادی و معنوی انسان.

وقتی که اسلام وارد ایران می شود، اسلام ایرانی، رنگ خودش را به این اسلام می زند.

اگر بخواهم تمام بحثم را در یک مسئله عینی جمع کنم، این است که کاریکاتوری از پیامبر اسلام کشیده می شود و ساموئل پتی و دیگران به قتل می رسند.

ما به عنوان مسلمان، ایرانی و در کل جهان اسلام در مقابله با این واقعه باید چه کار کنیم؟ اولین نکته این است که از لاییسیته فرانسوی بخواهیم که خود، جوهر، ذات و ماهیتش را نادیده بگیرد.

نادیده گرفتن دو مشکل در پی دارد.

اول اینکه احترام به دیگری از زاویه نگاه خودش دچار مشکل می شود و دوم اینکه لاییسیته فرانسوی قادر به انجام این کار نیست به این دلیل که اگر می توانست، جلوی کاریکاتور کشیدن مسیح، موسی و حتی دست انداختن خدا را می گرفت.

دومین راهی که داریم، خارج از این اتفاقاتی که می افتد، اصلاح است.

از نظر من ما زمانی قادر هستیم خودمان را به شمار بیاوریم که به خود و دیگری اطمینان دهیم که تا آخر خط، ظرفیت پیشگیری از نزاع را داریم.

کلید واژه ها: روز جهانی فلسفه - فلسفه - برگزار - مراسم - پژوهشگاه علوم انسانی - شیوع بیماری کرونا - جهانی - فرهنگ - پنجشنبه - مراسم بزرگداشت - مطالعات فرهنگی - محمدرضا حسینی - کشورهای مختلف - دانشگاه تهران - نشست - فرهنگی - نوامبر - یونسکو - بیماری کرونا - علوم انسانی - گرمایش زمین - شیوع بیماری - مختلف - مناسب - بحران - ایران - انسان - امسال - زمان - پژوهشکده