زندگی واثارهاناآرنت

- سایت خبری تحلیلی اندیشه ها: هانا آرنت، نظریه پرداز سیاسی آلمانی- آمریکایی و از مهم ترین اندیشمندانی است که آرا و افکارش تأثیری عمیق در قرن بیستم بر جای گذاشت.

او از یهودیانی بود که از واقعه هولوکاست جان سالم به در برد و به ایالات متحده مهاجرت کرد.

زمینه فلسفه سیاسی و آثار او، موضوعاتی مانند دموکراسی مستقیم یا اقتدارگرایی و تمامیت خواهی حکومت های استبدادی است.

آرنت در چهاردهم اکتبر 1906 به دنیا آمد.

پدر و مادرش هر دو یهودی بودند.

در 18 سالگی به ماربورگ رفت تا نزد رودلوف بولتمان، نیکولای هارتمان و مارتین هایدگر تحصیل کند.

آرنت سر کلاس های هایدگر حاضر می شد و سخت تحت تأثیر نگرش تازه و مهیج هایدگر به فلسفه قرار گرفت و به زودی وارد رابطه عاطفی پرحاشیه ای نیز با او شد.

اگرچه راه آرنت در فلسفه سرانجام از هایدگر جدا شد اما این دوره زندگی و تحصیل در ماربورگ بر اندیشه او تأثیری پایدار داشت.

آرنت ماربورگ را ترک می کند تا تحصیلاتش را نخست در فرایبورگ و سپس در هایدلبرگ پی بگیرد.

استاد آرنت در هایدلبرگ کارل یاسپرس بود.

یاسپرس تا پایان زندگی آرنت معلم و راهنما و دوست او ماند؛ ولی نفود فکری او بر آرنت به اندازه هایدگر نبود.

با این حال زندگی یاسپرس الگوی او برای نوعی از زندگی بود که آرنت بعدها آن را زندگی نظرورزانه نامید.

بعد از تکمیل رساله دکترا، آرنت به همراه همسر اولش به برلین رفت.

او در برلین مشغول نوشتن زندگی نامه راحل فارنهاگن ، یک زن یهودی شد و رفت وآمدش را با کورت بلومنفلد، از دوستان پدربزرگش و از صهیونیست های فعال، از سر گرفت.

این دو مسئله باعث شد آرنت جدی تر به این فکر کند که یهودی بودن برای او، به ویژه در آلمان، به چه معناست.

گزارش آرنت از زندگی راحل را عده زیادی به زندگی نامه شخصی خود آرنت هم تعبیر و تفسیر کرده اند.

او درگیر تأملاتی شده بود در باب دوپهلویی ذاتی یهودی بودن و در عین حال آلمانی بودن.

آرنت در یکی از نامه هایش به یاسپرس می نویسد: آلمانی بودن یعنی به زبان آلمانی حرف زدن و به این زبان فلسفه و ادبیات خواندن ؛ ولی آرنت هرگز خود را با فرهنگ آلمانی همگون نکرد بلکه آگاهانه هویت یک بیگانه اجتماعی را برای خود برگزید.

آرنت پس از بازداشتی کوتاه در آلمان و چند سال تبعید در پاریس در سال 1941 به نیویورک مهاجرت کرد.

او که از دوستان نزدیک والتر بنیامین بود، بعد از رسیدن به آمریکا دست نوشته های بنیامین را نزد آدورنو برد و خود شروع به آموختن زبان انگلیسی کرد.

این دوران بسیار سختی برای آرنت بود؛ چون با بسیاری از مواضع صهیونیست ها مخالف بود؛ اما دلش می خواست برای مردم یهود کاری کند.

با پایان جنگ زندگی با همسر جدیدش ثباتی پیدا کرد، آن قدر که آرنت بتواند همه وقت و توجهش را صرف نوشتن خاستگاه های توتالیتاریسم کند.

او در سال 1951 رسما شهروند ایالات متحده شد و خاستگاه های توتالیتاریسم را منتشر کرد.

از سال 1952 تا 1962 بسیار پرکار بود، هم می نوشت و هم درس می داد.

آرنت در این دوره چندین کتاب در حوزه فلسفه سیاسی نوشت: وضع بشر ، میان گذشته و آینده و انقلاب .

آرنت در سال 1960 برای محاکمه آدولف آیشمن به اسراییل رفت تا برای نیویورکر گزارش هایی تهیه کند.

بعدها پنج مقاله آرنت ویرایش و در قالب کتاب آیشمن در اورشلیم منتشر شد.

آدولف آیشمن مسئول اداره امور مربوط به یهودیان در اداره اصلی امنیت رایش بود.

او که از افسران بلندپایه حزب نازی بود، در جریان جنگ جهانی دوم، دستور فرستادن بسیاری از یهودیان را به کوره های آدم سوزی صادر کرده بود و به دلیل جنایات بی شمار و مرگ انسان های فراوان در اردوگاه های کار اجباری و کوره های آدم سوزی و اتاق های گاز در جنگ دوم جهانی قصاب اروپا لقب گرفت.

آیشمن پس از جنگ به آرژانتین گریخت و زندگی مخفیانه ای را با نام مستعار شروع کرد.

سال 1960 تیمی از مأموران موساد او را از این کشور ربودند و به اسراییل بردند.

عملیات شناسایی و دستگیری و اعدام آیشمن تا 60 سال بعد هنوز به عنوان یکی از مهم ترین رویدادهای قرن بیستم مورد توجه است و کتاب ها و فیلم های متعددی بر اساس آن نوشته و ساخته شده است.

آیشمن نهایتا سال 1962 در دادگاهی در اورشلیم محاکمه و پس از صدور حکم اعدام، به دار آویخته شد.

آرنت در گزارش تکان دهنده خود، برای نخستین بار عبارت چالش برانگیز ابتذال شر را طرح کرد و آن را گسترش داد.

این گزارش و اصطلاح ابتذال شر بسیاری از یهودیان و مقامات مذهبی قوم یهود را عصبانی کرد و کار به تکفیر این متفکر سیاسی از سوی یهودیان رسید.

آرنت این پرسش را مطرح می کند که آیا ممکن است کسی بی آنکه شرور باشد، مرتکب شرارت شود؟ به تعبیر دیگر، آرنت در مواجهه با دفاعیات آیشمن که پیوسته از وفاداری به کشورش و وطن پرستی و پایبندی اش به قانون سخن می گفت، به این نتیجه رسید که آیشمن نمی توانست فکر کند و ناتوانی در فکرکردن موجب ناتوانی در داوری اخلاقی می شود.

آیشمن آدمی معمولی بود و خیلی ها شبیه او بودند.

حرف اصلی آرنت این بود که از منظر نهادهای حقوقی و با معیارهای داوری اخلاقی، این عادی و معمولی بودن از مجموع همه مظالمی که او مرتکب شده ، هولناک تر است.

به اعتقاد آرنت، طبیعی جلوه دادن فاجعه ای که رخ داده است اساس فاجعه ای در حوزه اندیشه اجتماعی است که سبب می شود مردم در مواجهه با فجایع کوچک و بزرگ اساسا قادر به تمییزدادن خیر از شر نشوند و به مرور به امری عادی تبدیل شود.

آرنت در سال 1963 کتاب انقلاب را منتشر کرد که به بررسی انقلاب های فرانسه و آمریکا می پرداخت.

او در جنبش های دانشجویی سال 1968 نیز حضور فعالی داشت و همین وقایع باعث شد تا کتاب خشونت را در سال 1970 منتشر کند.

او استفاده از خشونت را حتی در نافرمانی مدنی هم روا نمی دانست.

در سال 1969 یاسپرس و در سال 1970 هاینریش بلوشر همسر و همفکر خود را از دست داد.

پس از مرگ بلوشر تأکیدش را در فلسفه از سیاست برداشت و بیشتر روی به فلسفه نظری آورد و مشغول نوشتن کتاب حیات ذهن شد.

دو مجلد حیات ذهن، تفکر و اراده را منتشر کرد و در سال 1974 دچار حمله قلبی شد و در دسامبر 1975 درگذشت.

آرنت از خوش اقبال ترین اندیشمندان غربی در ایران است.

به جز چند کتاب او در حوزه سیاست عملی، تقریبا مهم ترین آثار او و نیز آثار زیادی درباره او به زبان فارسی ترجمه و منتشر شده اند.

اولین بار عزت الله فولادوند در سال 1359 کتاب خشونت آرنت را ترجمه و انتشارات خوارزمی آن را منتشر کرد.

این کتاب در آن برهه با استقبال گرمی روبه رو نشد؛ اما در سال بعد که فولادوند با همین انتشارات کتاب انقلاب را به بازار عرضه کرد، مخاطبان فراوانی را پیش روی خود دید.

در سال 1363 نیز کتاب توتالیتاریسم آرنت با ترجمه محسن ثلاثی منتشر شد.

بعد از آن و به تدریج آثار زیاد دیگری از آرنت ترجمه و منتشر شد؛ از جمله فلسفه سیاسی هانا آرنت به ترجمه خشایار دیهیمی، عناصر و خاستگاه های حاکمیت توتالیتر-امپریالیسم به ترجمه محسن ثلاثی، عناصر و خاستگاه های حاکمیت توتالیتر-یهودی ستیزی به ترجمه مهدی تدینی، وضع بشر و حیات ذهن به ترجمه مسعود علیا، هانا آرنت: آخرین مصاحبه ها و دیگر گفت وگوها به ترجمه هوشنگ جیرانی و بحران های جمهوری به ترجمه علی معظمی.

به تازگی و با تأخیری در حدود 60 سال، جنجالی ترین اثر آرنت یعنی آیشمن در اورشلیم: گزارشی در باب ابتذال شر نیز به قلم زهرا شمس به فارسی ترجمه و روانه بازار نشر شده و خبرها حکایت از آن دارد که به زودی چند ترجمه دیگر نیز از این اثر مهم آرنت منتشر خواهد شد.

کلید واژه ها: فلسفه - اندیشه - ایالات متحده - اقتدارگرایی - رابطه عاطفی - فلسفه سیاسی - یهودی - سیاسی - زندگی - تحصیل - دموکراسی - هولوکاست - آمریکایی - مهم ترین - مستقیم - پایدار - مهاجرت - واقعه - اکتبر - حکومت - عاطفی - رابطه - سالگی - دنیا - خبری - قرار - سالم - سایت - دوره - عمیق